متن قران با ترجمه

* ( سورة الفاتحة ) *
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ( 1 )
به نام خداوند رحمتگر مهربان ( 1 )
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ( 2 )
ستایش خدا را که پروردگار جهانیان ، ( 2 )
الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ( 3 )
[ خداوند ] رحمتگر مهربان ، ( 3 )
مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ( 4 )
مالک [ و پادشاه ] روز جزا [ است ] . ( 4 )
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ ( 5 )
تو را مىپرستیم تنها و بس ، بجز تو نجوییم یارى ز کس . ( 5 )
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ ( 6 )
به راه راست ما را راهبر باش ، ( 6 )
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ ( 7 )
راه آنهایى که برخوردارشان کرده‌اى ، همانان که نه درخور خشماند و نه گمگشتگان . ( 7 )
* ( سورة البقرة ) *
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الم ( 1 )
به نام خداوند رحمتگر مهربان ، الف ، لام ، میم . ( 1 )
ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ ( 2 )
این است کتابى که در [ حقانیت ] آن هیچ تردیدى نیست [ و ] مایهء هدایت تقواپیشگان است : ( 2 )
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ ( 3 )
آنان که به غیب ایمان مىآورند ، و نماز را بر پا مىدارند ، و از آنچه به ایشان روزى داده‌ایم انفاق مىکنند ( 3 )
وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَبِالْآَخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ ( 4 )
و آنان که بدانچه به سوى تو فرود آمده ، و به آنچه پیش از تو نازل شده است ، ایمان مى آورند و به آخرت یقین دارند . ( 4 )
أُولَئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ( 5 )
آنهایند که از هدایتى از جانب پروردگارشان برخوردارند و آنها همان رستگارانند . ( 5 )
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ( 6 )
در حقیقت کسانى که کفر ورزیدند - چه بیمشان دهى ، چه بیمشان ندهى - برایشان یکسان است [ آنها ] نخواهند گروید . ( 6 )
خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ ( 7 )
خداوند بر دلهاى آنان ، و بر شنوایى ایشان مُهر نهاده و بر دیدگانشان پرده‌اى است و آنان را عذابى بزرگ است . ( 7 )
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آَمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْیَوْمِ الْآَخِرِ وَمَا هُمْ بِمُؤْمِنِینَ ( 8 )
و برخى از مردم مىگویند : « ما به خدا و روز بازپسین ایمان آورده‌ایم » ، ولى گروندگان [ راستین ] نیستند . ( 8 )
یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آَمَنُوا وَمَا یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ ( 9 )
با خدا و مؤمنان نیرنگ مىبازند ولى جز بر خویشتن نیرنگ نمىزنند ، و نمىفهمند . ( 9 )
فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْذِبُونَ ( 10 )
در دلهایشان مرضى است و خدا بر مرضشان افزود و به [ سزاى ] آنچه به دروغ مىگفتند ، عذابى دردناک [ در پیش ] خواهند داشت . ( 10 )
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ ( 11 )
و چون به آنان گفته شود : « در زمین فساد مکنید » ، مىگویند : « ما خود اصلاحگریم . » ( 11 )
أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَکِنْ لَا یَشْعُرُونَ ( 12 )
بهوش باشید که آنان فسادگرانند ، لیکن نمىفهمند . ( 12 )
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ آَمِنُوا کَمَا آَمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ کَمَا آَمَنَ السُّفَهَاءُ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَکِنْ لَا یَعْلَمُونَ ( 13 )
و چون به آنان گفته شود : « همان گونه که مردم ایمان آوردند ، شما هم ایمان بیاورید » ، مىگویند : « آیا همان گونه که کمخردان ایمان آورده‌اند ، ایمان بیاوریم ؟ » هشدار که آنان همان کمخردانند ولى نمىدانند . ( 13 )
وَإِذَا لَقُوا الَّذِینَ آَمَنُوا قَالُوا آَمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَیَاطِینِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَکُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ ( 14 )
و چون با کسانى که ایمان آورده‌اند برخورد کنند ، مىگویند : « ایمان آوردیم » ، و چون با شیطانهاى خود خلوت کنند ، مىگویند : « در حقیقت ما با شماییم ، ما فقط [ آنان را ] ریشخند مىکنیم . » ( 14 )
اللَّهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَیَمُدُّهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ( 15 )
خدا ] است که ] ریشخندشان مىکند ، و آنان را در طغیانشان فرو مىگذارد تا سرگردان شوند . ( 15 )
أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَا کَانُوا مُهْتَدِینَ ( 16 )
همین کسانند که گمراهى را به [ بهاى ] هدایت خریدند ، در نتیجه داد و ستدشان سود [ ى به بار ] نیاورد و هدایتیافته نبودند . ( 16 )
مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّا أَضَاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَاتٍ لَا یُبْصِرُونَ ( 17 )
مَثَل آنان ، همچون مَثَل کسانى است که آتشى افروختند ، و چون پیرامون آنان را روشنایى داد ، خدا نورشان را برد و در میان تاریکیهایى که نمىبینند رهایشان کرد . ( 17 )
صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَرْجِعُونَ ( 18 )
کرند ، لالند ، کورند بنا بر این به راه نمىآیند . ( 18 )
أَوْ کَصَیِّبٍ مِنَ السَّمَاءِ فِیهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ یَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِی آَذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ وَاللَّهُ مُحِیطٌ بِالْکَافِرِینَ ( 19 )
یا چون [ کسانى که در معرض ] رگبارى از آسمان - که در آن تاریکیها و رعد و برقى است - [ قرار گرفته‌اند ] از [ نهیب ] آذرخش [ و ] بیم مرگ ، سر انگشتان خود را در گوشهایشان نهند ، ولى خدا بر کافران احاطه دارد . ( 19 )
یَکَادُ الْبَرْقُ یَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ کُلَّمَا أَضَاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِیهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قَامُوا وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 20 )
نزدیک است که برق ، چشمانشان را برباید هر گاه که بر آنان روشنى بخشد ، در آن گام زنند و چون راهشان را تاریک کند ، [ بر جاى خود ] بایستند و اگر خدا مىخواست شنوایى و بینایىشان را برمىگرفت ، که خدا بر همه چیز تواناست . ( 20 )
یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ( 21 )
اى مردم ، پروردگارتان را که شما ، و کسانى را که پیش از شما بوده‌اند آفریده است ، پرستش کنید باشد که به تقوا گرایید . ( 21 )
الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَکُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ( 22 )
همان [ خدایى ] که زمین را براى شما فرشى [ گسترده ] ، و آسمان را بنایى [ افراشته ] قرار داد و از آسمان آبى فرود آورد و بدان از میوه‌ها رزقى براى شما بیرون آورد پس براى خدا همتایانى قرار ندهید ، در حالى که خود مىدانید . ( 22 )
وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ( 23 )
و اگر در آنچه بر بندهء خود نازل کرده‌ایم شک دارید ، پس - اگر راست مىگویید - سوره‌اى مانند آن بیاورید و گواهان خود را - غیر خدا - فرا خوانید . ( 23 )
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ ( 24 )
پس اگر نکردید - و هرگز نمىتوانید کرد - از آن آتشى که سوختش مردمان و سنگها هستند ، و براى کافران آماده شده ، بپرهیزید . ( 24 )
وَبَشِّرِ الَّذِینَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا قَالُوا هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 25 )
و کسانى را که ایمان آورده‌اند و کارهاى شایسته انجام داده‌اند ، مژده ده که ایشان را باغهایى خواهد بود که از زیر [ درختان ] آنها جویها روان است . هر گاه میوه‌اى از آن روزىِ ایشان شود ، مىگویند : « این همان است که پیش از این [ نیز ] روزىِ ما بوده . » و مانند آن [ نعمتها ] براى آنها آورده شود و در آنجا همسرانى پاکیزه خواهند داشت و در آنجا جاودانه بمانند . ( 25 )
إِنَّ اللَّهَ لَا یَسْتَحْیِی أَنْ یَضْرِبَ مَثَلًا مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِینَ آَمَنُوا فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلًا یُضِلُّ بِهِ کَثِیرًا وَیَهْدِی بِهِ کَثِیرًا وَمَا یُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِینَ ( 26 )
خداى را از اینکه به پشه‌اى - یا فروتر [ یا فراتر ] از آن - مَثَل زند ، شرم نیاید . پس کسانى که ایمان آورده‌اند مىدانند که آن [ مَثَل ] از جانب پروردگارشان بجاست ولى کسانى که به کفر گراییده‌اند مىگویند : « خدا از این مَثَل چه قصد داشته است ؟ » [ خدا ] بسیارى را با آن گمراه ، و بسیارى را با آن راهنمایى مىکند و [ لى ] جز نافرمانان را با آن گمراه نمىکند . ( 26 )

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَیَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَیُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ( 27 )
همانانى که پیمان خدا را پس از بستن آن مىشکنند و آنچه را خداوند به پیوستنش امر فرموده مىگسلند و در زمین به فساد مىپردازند آنانند که زیانکارانند . ( 27 )
کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَکُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْیَاکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ( 28 )
چگونه خدا را منکرید ؟ با آنکه مردگانى بودید و شما را زنده کرد باز شما را مىمیراند [ و ] باز زنده مىکند [ و ] آن گاه به سوى او بازگردانده مىشوید . ( 28 )
هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَوَاتٍ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ( 29 )
اوست آن کسى که آنچه در زمین است ، همه را براى شما آفرید سپس به [ آفرینش ] آسمان پرداخت ، و هفت آسمان را استوار کرد و او به هر چیزى داناست . ( 29 )
وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ( 30 )
و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت : « من در زمین جانشینى خواهم گماشت » ، [ فرشتگان ] گفتند : « آیا در آن کسى را مىگمارى که در آن فساد انگیزد ، و خونها بریزد ؟ و حال آنکه ما با ستایش تو ، [ تو را ] تنزیه مىکنیم و به تقدیست مىپردازیم . » فرمود : « من چیزى مىدانم که شما نمىدانید . » ( 30 )
وَعَلَّمَ آَدَمَ الْأَسْمَاءَ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِکَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ( 31 )
و [ خدا ] همهء [ معانى ] نامها را به آدم آموخت سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود : « اگر راست مىگویید ، از اسامى اینها به من خبر دهید . » ( 31 )
قَالُوا سُبْحَانَکَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ ( 32 )
گفتند : « منزهى تو ! ما را جز آنچه [ خود ] به ما آموخته‌اى ، هیچ دانشى نیست تویى داناى حکیم . » ( 32 )
قَالَ یَا آَدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ ( 33 )
فرمود : « اى آدم ، ایشان را از اسامى آنان خبر ده . » و چون [ آدم ] ایشان را از اسماءشان خبر داد ، فرمود : « آیا به شما نگفتم که من نهفتهء آسمانها و زمین را مىدانم و آنچه را آشکار مىکنید ، و آنچه را پنهان مىداشتید مىدانم ؟ » ( 33 )
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآَدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ ( 34 )
و چون فرشتگان را فرمودیم : « براى آدم سجده کنید » ، پس بجز ابلیس - که سر باز زد و کبر ورزید و از کافران شد - [ همه ] به سجده درافتادند . ( 34 )
وَقُلْنَا یَا آَدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ ( 35 )
و گفتیم : « اى آدم ، خود و همسرت در این باغ سکونت گیر [ ید ] و از هر کجاى آن خواهید فراوان بخورید و [ لى ] به این درخت نزدیک نشوید ، که از ستمکاران خواهید بود . » ( 35 )
فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِینٍ ( 36 )
پس شیطان هر دو را از آن بلغزانید و از آنچه در آن بودند ایشان را به درآورد و فرمودیم : « فرود آیید ، شما دشمن همدیگرید و براى شما در زمین قرارگاه ، و تا چندى برخوردارى خواهد بود . » ( 36 )
فَتَلَقَّى آَدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ( 37 )
سپس آدم از پروردگارش کلماتى را دریافت نمود و [ خدا ] بر او ببخشود آرى ، او [ ست که ] توبه‌پذیرِ مهربان است . ( 37 )
قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِیعًا فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُمْ مِنِّی هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 38 )
فرمودیم : « جملگى از آن فرود آیید . پس اگر از جانب من شما را هدایتى رسد ، آنان که هدایتم را پیروى کنند بر ایشان بیمى نیست و غمگین نخواهند شد . ( 38 )
وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآَیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 39 )
و [ لى ] کسانى که کفر ورزیدند و نشانه‌هاى ما را دروغ انگاشتند ، آنانند که اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود . » ( 39 )
یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَإِیَّایَ فَارْهَبُونِ ( 40 )
اى فرزندان اسرائیل ، نعمتهایم را که بر شما ارزانى داشتم به یاد آرید ، و به پیمانم وفا کنید ، تا به پیمانتان وفا کنم ، و تنها از من بترسید . ( 40 )
وَآَمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ وَلَا تَکُونُوا أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآَیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَإِیَّایَ فَاتَّقُونِ ( 41 )
و بدانچه نازل کرده‌ام - که مؤید همان چیزى است که با شماست - ایمان آرید و نخستین منکر آن نباشید ، و آیات مرا به بهایى ناچیز نفروشید ، و تنها از من پروا کنید . ( 41 )
وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ( 42 )
و حق را به باطل درنیامیزید ، و حقیقت را - با آنکه خود مىدانید - کتمان نکنید . ( 42 )
وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآَتُوا الزَّکَاةَ وَارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ ( 43 )
و نماز را بر پا دارید ، و زکات را بدهید ، و با رکوعکنندگان رکوع کنید . ( 43 )
أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ( 44 )
آیا مردم را به نیکى فرمان مىدهید و خود را فراموش مىکنید ، با اینکه شما کتاب [ خدا ] را مىخوانید ؟ آیا [ هیچ ] نمىاندیشید ؟ ( 44 )
وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ ( 45 )
از شکیبایى و نماز یارى جویید . و به راستى این [ کار ] گران است ، مگر بر فروتنان : ( 45 )
الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ( 46 )
همان کسانى که مىدانند با پروردگار خود دیدار خواهند کرد و به سوى او باز خواهند گشت . ( 46 )
یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ ( 47 )
اى فرزندان اسرائیل ، از نعمتهایم که بر شما ارزانى داشتم ، و [ از ] اینکه من شما را بر جهانیان برترى دادم ، یاد کنید . ( 47 )
وَاتَّقُوا یَوْمًا لَا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئًا وَلَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ ( 48 )
و بترسید از روزى که هیچ کس چیزى [ از عذاب خدا ] را از کسى دفع نمىکند و نه از او شفاعتى پذیرفته ، و نه به جاى وى بدلى گرفته مىشود و نه یارى خواهند شد . ( 48 )
وَإِذْ نَجَّیْنَاکُمْ مِنْ آَلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذَابِ یُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَکُمْ وَیَسْتَحْیُونَ نِسَاءَکُمْ وَفِی ذَلِکُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظِیمٌ ( 49 )
و [ به یاد آرید ] آن گاه که شما را از [ چنگ ] فرعونیان رهانیدیم [ آنان ] شما را سخت شکنجه مىکردند پسران شما را سر مىبریدند و زنهایتان را زنده مىگذاشتند ، و در آن [ امر ، بلا و ] آزمایش بزرگى از جانب پروردگارتان بود . ( 49 )
وَإِذْ فَرَقْنَا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْنَاکُمْ وَأَغْرَقْنَا آَلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ( 50 )
و هنگامى که دریا را براى شما شکافتیم و شما را نجات بخشیدیم و فرعونیان را - در حالى که شما نظاره مىکردید - غرق کردیم . ( 50 )
وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ ( 51 )
و آن گاه که با موسى چهل شب قرار گذاشتیم آن گاه در غیاب وى ، شما گوساله را [ به پرستش ] گرفتید ، در حالى که ستمکار بودید . ( 51 )
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْکُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ( 52 )
پس از آن بر شما بخشودیم ، باشد که شکرگزارى کنید . ( 52 )
وَإِذْ آَتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ ( 53 )
و آن گاه که موسى را کتاب و فرقان [ جدا کنندهء حق از باطل ] دادیم ، شاید هدایت یابید . ( 53 )
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ إِنَّکُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَکُمْ بِاتِّخَاذِکُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ عِنْدَ بَارِئِکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ( 54 )
و چون موسى به قوم خود گفت : « اى قوم من ، شما با [ به پرستش ] گرفتن گوساله ، بر خود ستم کردید ، پس به درگاه آفرینندهء خود توبه کنید ، و [ خطاکاران ] خودتان را به قتل برسانید ، که این  [ کار ] نزد آفریدگارتان براى شما بهتر است . » پس [ خدا ] توبهء شما را پذیرفت ، که او توبه‌پذیر مهربان است . ( 54 )
وَإِذْ قُلْتُمْ یَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْکُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ( 55 )
و چون گفتید : « اى موسى ، تا خدا را آشکارا نبینیم ، هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد . » پس - در حالى که مىنگریستید - صاعقه شما را فرو گرفت . ( 55 )
ثُمَّ بَعَثْنَاکُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ( 56 )
سپس شما را پس از مرگتان برانگیختیم باشد که شکرگزارى کنید . ( 56 )
وَظَلَّلْنَا عَلَیْکُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ ( 57 )
و بر شما ابر را سایه‌گستر کردیم و بر شما « گزانگبین » و « بلدرچین » فرو فرستادیم [ و گفتیم : ] « از خوراکیهاى پاکیزه‌اى که به شما روزى داده‌ایم ، بخورید . » و [ لى آنان ] بر ما ستم نکردند ، بلکه بر خویشتن ستم روا مىداشتند . ( 57 )
وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْیَةَ فَکُلُوا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطَایَاکُمْ وَسَنَزِیدُ الْمُحْسِنِینَ ( 58 )
و [ نیز به یاد آرید ] هنگامى را که گفتیم : « بدین شهر درآیید ، و از هر کجاى آن خواستید ، فراوان بخورید ، و سجده‌کنان از در [ بزرگ ] درآیید ، و بگویید : [ خداوندا ، ] گناهان ما را بریز . تا خطاهاى شما را ببخشاییم ، و [ پاداش ] نیکوکاران را خواهیم افزود . » ( 58 )
فَبَدَّلَ الَّذِینَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَیْرَ الَّذِی قِیلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ ( 59 )
اما کسانى که ستم کرده بودند ، [ آن سخن را ] به سخن دیگرى - غیر از آنچه به ایشان گفته شده بود - تبدیل کردند . و ما [ نیز ] بر آنان که ستم کردند ، به سزاى اینکه نافرمانى پیشه کرده بودند ، عذابى از آسمان فرو فرستادیم . ( 59 )
وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ کُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ ( 60 )
و هنگامى که موسى براى قوم خود در پى آب برآمد ، گفتیم : « با عصایت بر آن تخته‌سنگ بزن . » پس دوازده چشمه از آن جوشیدن گرفت ، [ به گونه‌اى که ] هر قبیله‌اى آبشخور خود را مىدانست . [ و گفتیم : ] « از روزى خدا بخورید و بیاشامید ، و [ لى ] در زمین سر به فساد برمدارید . » ( 60 )
وَإِذْ قُلْتُمْ یَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِی هُوَ أَدْنَى بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَکُمْ مَا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْکَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآَیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ ( 61 )
و چون گفتید : « اى موسى ، هرگز بر یک [ نوع ] خوراک تاب نیاوریم ، از خداى خود براى ما بخواه تا از آنچه زمین مىرویاند ، از [ قبیل ] سبزى و خیار و سیر و عدس و پیاز ، براى ما برویاند . » [ موسى ] گفت : « آیا به جاى چیز بهتر ، خواهان چیز پستترید ؟ پس به شهر فرود آیید ، که آنچه را خواسته‌اید براى شما [ در آنجا مهیا ] ست . » و [ داغ ] خوارى و نادارى بر [ پیشانى ] آنان زده شد ، و به خشم خدا گرفتار آمدند چرا که آنان به نشانه‌هاى خدا کفر ورزیده بودند ، و پیامبران را بناحق مىکشتند این ، از آن روى بود که سرکشى نموده ، و از حد درگذرانیده بودند . ( 61 )
إِنَّ الَّذِینَ آَمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِینَ مَنْ آَمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 62 )
در حقیقت ، کسانى که [ به اسلام ] ایمان آورده ، و کسانى که یهودى شده‌اند ، و ترسایان و صابئان ، هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و کار شایسته کرد ، پس اجرشان را پیش پروردگارشان خواهند داشت ، و نه بیمى بر آنان است ، و نه اندوهناک خواهند شد . ( 62 )
وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَکُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آَتَیْنَاکُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْکُرُوا مَا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ( 63 )
و چون از شما پیمان محکم گرفتیم ، و [ کوه ] طور را بر فراز شما افراشتیم ، [ و فرمودیم : ] « آنچه را به شما داده‌ایم به جِدّ و جهد بگیرید ، و آنچه را در آن است به خاطر داشته باشید ، باشد که به تقوا گرایید . » ( 63 )
ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِینَ ( 64 )
سپس شما بعد از آن [ پیمان ] رویگردان شدید ، و اگر فضل خدا و رحمت او بر شما نبود ، مسلما از زیانکاران بودید . ( 64 )
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِینَ اعْتَدَوْا مِنْکُمْ فِی السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ کُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِینَ ( 65 )
و کسانى از شما را که در روز شنبه [ از فرمان خدا ] تجاوز کردند نیک شناختید ، پس ایشان را گفتیم : « بوزینگانى باشید طردشده . » ( 65 )
فَجَعَلْنَاهَا نَکَالًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ ( 66 )
و ما آن [ عقوبت ] را براى حاضران ، و [ نسلهاى ] پس از آن ، عبرتى ، و براى پرهیزگاران پندى قرار دادیم . ( 66 )
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ ( 67 )
و هنگامى که موسى به قوم خود گفت : « خدا به شما فرمان مىدهد که : ماده گاوى را سر ببرید » ، گفتند : « آیا ما را به ریشخند مىگیرى ؟ » گفت : « پناه مىبرم به خدا که [ مبادا ] از جاهلان باشم . » ( 67 )
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا هِیَ قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِکْرٌ عَوَانٌ بَیْنَ ذَلِکَ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ ( 68 )
گفتند : « پروردگارت را براى ما بخوان ، تا بر ما روشن سازد که آن چگونه [ گاوى ] است ؟ » گفت : « وى مىفرماید : آن ماده گاوى است نه پیر و نه خردسال ، [ بلکه ] میانسالى است بین این دو . پس آنچه را [ بدان ] مأمورید به جاى آرید . » ( 68 )
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِینَ ( 69 )
گفتند : « از پروردگارت بخواه ، تا بر ما روشن کند که رنگش چگونه است ؟ » گفت : « وى مىفرماید : آن ماده گاوى است زرد یک دست و خالص ، که رنگش بینندگان را شاد مىکند . » ( 69 )
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا هِیَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَیْنَا وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ ( 70 )
گفتند : « از پروردگارت بخواه ، تا بر ما روشن گرداند که آن چگونه [ گاوى ] باشد ؟ زیرا [ چگونگى ] این ماده گاو بر ما مشتبه شده ، و [ لى با توضیحات بیشتر تو ] ما ان شاء اللَّه حتماً هدایت خواهیم شد . » ( 70 )
قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ تُثِیرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِی الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَا شِیَةَ فِیهَا قَالُوا الْآَنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوهَا وَمَا کَادُوا یَفْعَلُونَ ( 71 )
گفت : « وى مىفرماید : در حقیقت ، آن ماده گاوى است که نه رام است تا زمین را شخم زند و نه کشتزار را آبیارى کند بىنقص است و هیچ لکه‌اى در آن نیست . » گفتند : « اینک سخن درست آوردى . » پس آن را سر بریدند ، و چیزى نمانده بود که نکنند . ( 71 )
وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِیهَا وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ ( 72 )
و چون شخصى را کشتید ، و در بارهء او با یکدیگر به ستیزه برخاستید ، و حال آنکه خدا ، آنچه را کتمان مىکردید ، آشکار گردانید . ( 72 )
فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا کَذَلِکَ یُحْیِی اللَّهُ الْمَوْتَى وَیُرِیکُمْ آَیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ( 73 )
پس فرمودیم : « پاره‌اى از آن [ گاو سر بریده را ] به آن [ مقتول ] بزنید » [ تا زنده شود ] . این گونه خدا مردگان را زنده مىکند ، و آیات خود را به شما مىنمایاند ، باشد که بیندیشید . ( 73 )
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ فَهِیَ کَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 74 )
سپس دلهاى شما بعد از این [ واقعه ] سخت گردید ، همانند سنگ ، یا سختتر از آن ، چرا که از برخى سنگها ، جویهایى بیرون مىزند ، و پاره‌اى از آنها مىشکافد و آب از آن خارج مىشود ، و برخى از آنها از بیم خدا فرو مىریزد ، و خدا از آنچه مىکنید غافل نیست . ( 74 )
أَفَتَطْمَعُونَ أَنْ یُؤْمِنُوا لَکُمْ وَقَدْ کَانَ فَرِیقٌ مِنْهُمْ یَسْمَعُونَ کَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ یُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ یَعْلَمُونَ ( 75 )
آیا طمع دارید که [ اینان ] به شما ایمان بیاورند ؟ با آنکه گروهى از آنان سخنان خدا را مىشنیدند ، سپس آن را بعد از فهمیدنش تحریف مىکردند ، و خودشان هم مىدانستند . ( 75 )
وَإِذَا لَقُوا الَّذِینَ آَمَنُوا قَالُوا آَمَنَّا وَإِذَا خَلَا بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ قَالُوا أَتُحَدِّثُونَهُمْ بِمَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ لِیُحَاجُّوکُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّکُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ( 76 )
و [ همین یهودیان ] چون با کسانى که ایمان آورده‌اند برخورد کنند ، مىگویند : « ما ایمان آورده‌ایم . » و وقتى با همدیگر خلوت مىکنند ، مىگویند : « چرا از آنچه خداوند بر شما گشوده است ، براى آنان حکایت مىکنید تا آنان به [ استناد ] آن ، پیش پروردگارتان بر ضد شما استدلال کنند ؟ آیا فکر نمىکنید ؟ » ( 76 )
أَوَلَا یَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَمَا یُعْلِنُونَ ( 77 )
آیا نمىدانند که خداوند آنچه را پوشیده مىدارند ، و آنچه را آشکار مىکنند ، مىداند ؟ ( 77 )
وَمِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لَا یَعْلَمُونَ الْکِتَابَ إِلَّا أَمَانِیَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ ( 78 )
و [ بعضى ] از آنان بىسوادانى هستند که کتاب [ خدا ] را جز خیالات خامى نمىدانند ، و فقط گمان مىبرند . ( 78 )
فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا یَکْسِبُونَ ( 79 )
پس واى بر کسانى که کتاب [ تحریف شده‌اى ] با دستهاى خود مىنویسند ، سپس مىگویند : « این از جانب خداست » ، تا بدان بهاى ناچیزى به دست آرند پس واى بر ایشان از آنچه دستهایشان نوشته ، و واى بر ایشان از آنچه [ از این راه ] به دست مىآورند . ( 79 )
وَقَالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَیَّامًا مَعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدًا فَلَنْ یُخْلِفَ اللَّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ( 80 )
و گفتند : « جز روزهایى چند ، هرگز آتش به ما نخواهد رسید . » بگو : « مگر پیمانى از خدا گرفته‌اید ؟ - که خدا پیمان خود را هرگز خلاف نخواهد کرد - یا آنچه را نمىدانید به دروغ به خدا نسبت مىدهید ؟ » ( 80 )
بَلَى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 81 )
آرى ، کسى که بدى به دست آورد ، و گناهش او را در میان گیرد ، پس چنین کسانى اهل آتشند ، و در آن ماندگار خواهند بود . ( 81 )
وَالَّذِینَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 82 )
و کسانى که ایمان آورده ، و کارهاى شایسته کرده‌اند ، آنان اهل بهشتند ، و در آن جاودان خواهند ماند . ( 82 )
وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآَتُوا الزَّکَاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلَّا قَلِیلًا مِنْکُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ( 83 )
و چون از فرزندان اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که : « جز خدا را نپرستید ، و به پدر و مادر ، و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید ، و با مردم [ به زبانِ ] خوش سخن بگویید ، و نماز را به پا دارید ، و زکات را بدهید » آن گاه ، جز اندکى از شما ، [ همگى ] به حالت اعراض روى برتافتید . ( 83 )
وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ لَا تَسْفِکُونَ دِمَاءَکُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ ( 84 )
و چون از شما پیمان محکم گرفتیم که : « خون همدیگر را مریزید ، و یکدیگر را از سرزمین خود بیرون نکنید » سپس [ به این پیمان ] اقرار کردید ، و خود گواهید . ( 84 )
ثُمَّ أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِیقًا مِنْکُمْ مِنْ دِیَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَیْهِمْ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ یَأْتُوکُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیْکُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَابِ وَتَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذَلِکَ مِنْکُمْ إِلَّا خِزْیٌ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 85 )
[ ولى ] باز همین شما هستید که یکدیگر را مىکشید ، و گروهى از خودتان را از دیارشان بیرون مىرانید ، و به گناه و تجاوز ، بر ضد آنان به یکدیگر کمک مىکنید . و اگر به اسارت پیش شما آیند ، به [ دادن ] فدیه ، آنان را آزاد مىکنید ، با آنکه [ نه تنها کشتن ، بلکه ] بیرون کردن آنان بر شما حرام شده است . آیا شما به پاره‌اى از کتاب [ تورات ] ایمان مىآورید ، و به پاره‌اى کفر مىورزید ؟ پس جزاى هر کس از شما که چنین کند ، جز خوارى در زندگى دنیا چیزى نخواهد بود ، و روز رستاخیز ایشان را به سختترین عذابها باز برند ، و خداوند از آنچه مىکنید غافل نیست . ( 85 )
أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا بِالْآَخِرَةِ فَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ ( 86 )
همین کسانند که زندگى دنیا را به [ بهاى ] جهان دیگر خریدند . پس نه عذاب آنان سبک گردد ، و نه ایشان یارى شوند . ( 86 )
وَلَقَدْ آَتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَقَفَّیْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآَتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَکُلَّمَا جَاءَکُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُکُمُ اسْتَکْبَرْتُمْ فَفَرِیقًا کَذَّبْتُمْ وَفَرِیقًا تَقْتُلُونَ ( 87 )
و همانا به موسى کتاب [ تورات ] را دادیم ، و پس از او پیامبرانى را پشت سر هم فرستادیم ، و عیسى پسر مریم را معجزه‌هاى آشکار بخشیدیم ، و او را با « روح القدس » تأیید کردیم پس چرا هر گاه پیامبرى چیزى را که خوشایند شما نبود برایتان آورد ، کبر ورزیدید ؟ گروهى را دروغگو خواندید و گروهى را کشتید . ( 87 )
وَقَالُوا قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِکُفْرِهِمْ فَقَلِیلًا مَا یُؤْمِنُونَ ( 88 )
و گفتند : « دلهاى ما در غلاف است . » [ نه ، چنین نیست ] بلکه خدا به سزاى کفرشان ، لعنتشان کرده است . پس آنان که ایمان مىآورند چه اندک شماره‌اند . ( 88 )
وَلَمَّا جَاءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ وَکَانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جَاءَهُمْ مَا عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ ( 89 )
و هنگامى که از جانب خداوند کتابى که مؤید آنچه نزد آنان است برایشان آمد ، و از دیرباز [ در انتظارش ] بر کسانى که کافر شده بودند پیروزى مىجستند ولى همین که آنچه [ که اوصافش ] را مىشناختند برایشان آمد ، انکارش کردند . پس لعنت خدا بر کافران باد . ( 89 )
بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ أَنْ یَکْفُرُوا بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ بَغْیًا أَنْ یُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ فَبَاءُوا بِغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ مُهِینٌ ( 90 )
وه که به چه بد بهایى خود را فروختند که به آنچه خدا نازل کرده بود از سر رشک انکار آوردند ، که چرا خداوند از فضل خویش بر هر کس از بندگانش که بخواهد [ آیاتى ] فرو مىفرستد . پس به خشمى بر خشم دیگر گرفتار آمدند . و براى کافران عذابى خفتآور است . ( 90 )
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ آَمِنُوا بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا نُؤْمِنُ بِمَا أُنْزِلَ عَلَیْنَا وَیَکْفُرُونَ بِمَا وَرَاءَهُ وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَهُمْ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ أَنْبِیَاءَ اللَّهِ مِنْ قَبْلُ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ( 91 )

و چون به آنان گفته شود : « به آنچه خدا نازل کرده ایمان آورید » ، مىگویند : « ما به آنچه بر [ پیامبر ] خودمان نازل شده ایمان مىآوریم . » و غیر آن را - با آنکه [ کاملا ] حق و مؤید همان چیزى است که با آنان است - انکار مىکنند . بگو : « اگر مؤمن بودید ، پس چرا پیش از این ، پیامبران خدا را مىکشتید ؟ » ( 91 )
وَلَقَدْ جَاءَکُمْ مُوسَى بِالْبَیِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ ( 92 )
و قطعاً موسى براى شما معجزات آشکارى آورد ، سپس آن گوساله را در غیاب وى [ به خدایى ] گرفتید ، و ستمکار شدید . ( 92 )
وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَکُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آَتَیْنَاکُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَیْنَا وَأُشْرِبُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِکُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا یَأْمُرُکُمْ بِهِ إِیمَانُکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ( 93 )
و آن گاه که از شما پیمان محکم گرفتیم ، و [ کوه ] طور را بر فراز شما برافراشتیم ، [ و گفتیم : ] « آنچه را به شما داده‌ایم به جد و جهد بگیرید ، و [ به دستورهاى آن ] گوش فرا دهید . » گفتند : « شنیدیم و نافرمانى کردیم . » و بر اثر کفرشان ، [ مِهر ] گوساله در دلشان سرشته شد . بگو : « اگر مؤمنید [ بدانید که ] ایمانتان شما را به بد چیزى وامىدارد . » ( 93 )
قُلْ إِنْ کَانَتْ لَکُمُ الدَّارُ الْآَخِرَةُ عِنْدَ اللَّهِ خَالِصَةً مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ( 94 )
بگو : « اگر در نزد خدا ، سراى بازپسین یکسر به شما اختصاص دارد ، نه دیگر مردم ، پس اگر راست مىگویید آرزوى مرگ کنید . » ( 94 )
وَلَنْ یَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ ( 95 )
ولى به سبب کارهایى که از پیش کرده‌اند ، هرگز آن را آرزو نخواهند کرد . و خدا به [ حال ] ستمگران داناست . ( 95 )
وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَیَاةٍ وَمِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَنْ یُعَمَّرَ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ ( 96 )
و آنان را مسلماً آزمندترین مردم به زندگى ، و [ حتى حریصتر ] از کسانى که شرک مىورزند خواهى یافت . هر یک از ایشان آرزو دارد که کاش هزار سال عمر کند با آنکه اگر چنین عمرى هم به او داده شود ، وى را از عذاب دور نتواند داشت . و خدا بر آنچه مىکنند بیناست . ( 96 )
قُلْ مَنْ کَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِکَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِینَ ( 97 )
بگو : « کسى که دشمن جبرئیل است [ در واقع دشمن خداست ] چرا که او ، به فرمان خدا ، قرآن را بر قلبت نازل کرده است ، در حالى که مؤید [ کتابهاى آسمانى ] پیش از آن ، و هدایت و بشارتى براى مؤمنان است . » ( 97 )
مَنْ کَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِیلَ وَمِیکَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْکَافِرِینَ ( 98 )
هر که دشمن خدا ، و فرشتگان و فرستادگان او ، و جبرئیل و میکائیل است [ بداند که ] خدا یقیناً دشمن کافران است . ( 98 )
وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ آَیَاتٍ بَیِّنَاتٍ وَمَا یَکْفُرُ بِهَا إِلَّا الْفَاسِقُونَ ( 99 )
و همانا بر تو آیاتى روشن فرو فرستادیم ، و جز فاسقان [ کسى ] آنها را انکار نمىکند . ( 99 )
أَوَکُلَّمَا عَاهَدُوا عَهْدًا نَبَذَهُ فَرِیقٌ مِنْهُمْ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ( 100 )
و مگر نه این بود که [ یهود ] هر گاه پیمانى بستند ، گروهى از ایشان آن را دور افکندند ؟ بلکه [ حقیقت این است که ] بیشترشان ایمان نمىآورند . ( 100 )
وَلَمَّا جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِیقٌ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ کِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ( 101 )
و آن گاه که فرستاده‌اى از جانب خداوند برایشان آمد - که آنچه را با آنان بود تصدیق مىداشت - گروهى از اهل کتاب ، کتاب خدا را پشت سر افکندند ، چنان که گویى [ از آن هیچ ] نمىدانند . ( 101 )
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّیَاطِینُ عَلَى مُلْکِ سُلَیْمَانَ وَمَا کَفَرَ سُلَیْمَانُ وَلَکِنَّ الشَّیَاطِینَ کَفَرُوا یُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَکَیْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا یُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى یَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَکْفُرْ فَیَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا یُفَرِّقُونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُمْ بِضَارِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَیَتَعَلَّمُونَ مَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الْآَخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ ( 102 )
و آنچه را که شیطان [ صفت ] ها در سلطنت سلیمان خوانده [ و درس گرفته ] بودند ، پیروى کردند . و سلیمان کفر نورزید ، لیکن آن شیطان [ صفت ] ها به کفر گراییدند که به مردم سحر مىآموختند . و [ نیز از ] آنچه بر آن دو فرشته ، هاروت و ماروت ، در بابِل فرو فرستاده شده بود [ پیروى کردند ] ، با اینکه آن دو [ فرشته ] هیچ کس را تعلیم [ سحر ] نمىکردند مگر آنکه [ قبلًا به او ] مىگفتند : « ما [ وسیلهء ] آزمایشى [ براى شما ] هستیم ، پس زنهار کافر نشوى . » و [ لى ] آنها از آن دو [ فرشته ] چیزهایى مىآموختند که به وسیلهء آن میان مرد و همسرش جدایى بیفکنند . هر چند بدون فرمان خدا نمىتوانستند به وسیلهء آن به احدى زیان برسانند . و [ خلاصه ] چیزى مىآموختند که برایشان زیان داشت ، و سودى بدیشان نمىرسانید . و قطعاً [ یهودیان ] دریافته بودند که هر کس خریدار این [ متاع ] باشد ، در آخرت بهره‌اى ندارد . وه که چه بد بود آنچه به جان خریدند - اگر مىدانستند . ( 102 )
وَلَوْ أَنَّهُمْ آَمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَیْرٌ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ ( 103 )
 اگر آنها گرویده و پرهیزگارى کرده بودند قطعاً پاداشى [ که ] از جانب خدا [ مىیافتند ] بهتر بود - اگر مىدانستند . ( 103 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ ( 104 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، نگویید : « راعنا » ، و بگویید : « انظرنا » ، و [ این توصیه را ] بشنوید و [ گر نه ] کافران را عذابى دردناک است . ( 104 )
مَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَلَا الْمُشْرِکِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْکُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَاللَّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ ( 105 )
نه کسانى که از اهل کتاب کافر شده‌اند ، و نه مشرکان [ هیچ کدام ] دوست نمىدارند خیرى از جانب پروردگارتان بر شما فرود آید ، با آنکه خدا هر که را خواهد به رحمت خود اختصاص دهد ، و خدا داراى فزونبخشى عظیم است . ( 105 )
مَا نَنْسَخْ مِنْ آَیَةٍ أَوْ نُنْسِهَا نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 106 )
هر حکمى را نسخ کنیم ، یا آن را به [ دست ] فراموشى بسپاریم ، بهتر از آن ، یا مانندش را مىآوریم مگر ندانستى که خدا بر هر کارى تواناست ؟ ( 106 )
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ ( 107 )
مگر ندانستى که فرمانروایى آسمانها و زمین از آنِ خداست و شما جز خدا سرور و یاورى ندارید ؟ ( 107 )
أَمْ تُرِیدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا رَسُولَکُمْ کَمَا سُئِلَ مُوسَى مِنْ قَبْلُ وَمَنْ یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالْإِیمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ ( 108 )
آیا مىخواهید از پیامبر خود همان را بخواهید که قبلًا از موسى خواسته شد ؟ و هر کس کفر را با ایمان عوض کند ، مسلماً از راه درست گمراه شده است . ( 108 )
وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 109 )
بسیارى از اهل کتاب - پس از اینکه حق برایشان آشکار شد - از روى حسدى که در وجودشان بود ، آرزو مىکردند که شما را ، بعد از ایمانتان ، کافر گردانند . پس عفو کنید و درگذرید ، تا خدا فرمان خویش را بیاورد ، که خدا بر هر کارى تواناست . ( 109 )
وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآَتُوا الزَّکَاةَ وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ( 110 )
و نماز را به پا دارید و زکات را بدهید و هر گونه نیکى که براى خویش از پیش فرستید ، آن را نزد خدا باز خواهید یافت آرى ، خدا به آنچه مىکنید بیناست . ( 110 )
وَقَالُوا لَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ کَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَى تِلْکَ أَمَانِیُّهُمْ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ( 111 )
و گفتند : « هرگز کسى به بهشت درنیاید ، مگر آنکه یهودى یا ترسا باشد . » این آرزوهاى [ واهىِ ] ایشان است . بگو : « اگر راست مىگویید ، دلیل خود را بیاورید . » ( 111 )
بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 112 )
آرى ، هر کس که خود را با تمام وجود ، به خدا تسلیم کند و نیکوکار باشد ، پس مزد وى پیش پروردگار اوست ، و بیمى بر آنان نیست ، و غمگین نخواهند شد . ( 112 )
وَقَالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصَارَى عَلَى شَیْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلَى شَیْءٍ وَهُمْ یَتْلُونَ الْکِتَابَ کَذَلِکَ قَالَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللَّهُ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ( 113 )
و یهودیان گفتند : « ترسایان بر حق نیستند . » و ترسایان گفتند : « یهودیان بر حق نیستند » - با آنکه آنان کتاب [ آسمانى ] را مىخوانند . افراد نادان نیز [ سخنى ] همانند گفتهء ایشان گفتند . پس خداوند ، روز رستاخیز در آنچه با هم اختلاف مىکردند ، میان آنان داورى خواهد کرد . ( 113 )
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِی خَرَابِهَا أُولَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآَخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ ( 114 )
و کیست بیدادگرتر از آن کس که نگذارد در مساجد خدا ، نام وى برده شود ، و در ویرانى آنها بکوشد ؟ آنان حق ندارند جز ترسان و لرزان در آن [ مسجد ] ها درآیند . در این دنیا ایشان را خوارى ، و در آخرت عذابى بزرگ است . ( 114 )
وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ( 115 )
و مشرق و مغرب از آنِ خداست پس به هر سو رو کنید ، آنجا روى [ به ] خداست . آرى ، خدا گشایشگر داناست . ( 115 )
وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ بَلْ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ کُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ ( 116 )
و گفتند : « خداوند فرزندى براى خود اختیار کرده است . » او منزّه است . بلکه هر چه در آسمانها و زمین است ، از آنِ اوست ، [ و ] همه فرمانپذیر اویند . ( 116 )
بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ ( 117 )
[ او ] پدید آورندهء آسمانها و زمین [ است ] ، و چون به کارى اراده فرماید ، فقط مىگوید : « [ موجود ] باش » پس [ فوراً موجود ] مىشود . ( 117 )
وَقَالَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ لَوْلَا یُکَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِینَا آَیَةٌ کَذَلِکَ قَالَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَیَّنَّا الْآَیَاتِ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ ( 118 )
افراد نادان گفتند : « چرا خدا با ما سخن نمىگوید ؟ یا براى ما معجزه‌اى نمىآید ؟ » کسانى که پیش از اینان بودند [ نیز ] مثل همین گفتهء ایشان را مىگفتند . دلها [ و افکار ] شان به هم مىماند . ما نشانه‌ها [ ى خود ] را براى گروهى که یقین دارند ، نیک روشن گردانیده‌ایم . ( 118 )
إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِیمِ ( 119 )
ما تو را بحق فرستادیم ، تا بشارتگر و بیمدهنده باشى ، و [ لى ] دربارهء دوزخیان ، از تو پرسشى نخواهد شد . ( 119 )
وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ ( 120 )
و هرگز یهودیان و ترسایان از تو راضى نمىشوند ، مگر آنکه از کیش آنان پیروى کنى . بگو : « در حقیقت ، تنها هدایتِ خداست که هدایت [ واقعى ] است . » و چنانچه پس از آن علمى که تو را حاصل شد ، باز از هوسهاى آنان پیروى کنى ، در برابر خدا سرور و یاورى نخواهى داشت . ( 120 )
الَّذِینَ آَتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُولَئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَنْ یَکْفُرْ بِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ( 121 )
کسانى که کتاب [ آسمانى ] به آنان داده‌ایم ، [ و ] آن را چنان که باید مىخوانند ، ایشانند که بدان ایمان دارند . و [ لى ] کسانى که بدان کفر ورزند ، همانانند که زیانکارانند . ( 121 )
یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ ( 122 )
اى فرزندان اسرائیل ، نعمتم را ، که بر شما ارزانى داشتم ، و اینکه شما را بر جهانیان برترى دادم ، یاد کنید . ( 122 )
وَاتَّقُوا یَوْمًا لَا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئًا وَلَا یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ ( 123 )
و بترسید از روزى که هیچ کس چیزى [ از عذاب خدا ] را از کسى دفع نمىکند ، و نه بدل و بلاگردانى از وى پذیرفته شود ، و نه او را میانجیگرى سودمند افتد ، و نه یارى شوند . ( 123 )
وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ( 124 )
و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتى بیازمود ، و وى آن همه را به انجام رسانید ، [ خدا به او ] فرمود : « من تو را پیشواى مردم قرار دادم . » [ ابراهیم ] پرسید : « از دودمانم [ چطور ] ؟ » فرمود : « پیمان من به بیدادگران نمىرسد . » ( 124 )
وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ ( 125 )
و چون خانه [ کعبه ] را براى مردم محل اجتماع و [ جاى ] امنى قرار دادیم ، [ و فرمودیم : ] « در مقام ابراهیم ، نمازگاهى براى خود اختیار کنید » ، و به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که : « خانهء مرا براى طوافکنندگان و معتکفان و رکوع و سجودکنندگان پاکیزه کنید . » ( 125 )
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آَمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آَمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ قَالَ وَمَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ ( 126 )
و چون ابراهیم گفت : « پروردگارا ، این [ سرزمین ] را شهرى امن گردان ، و مردمش را - هر کس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد - از فرآورده‌ها روزى بخش » ، فرمود : « و [ لى ] هر کس کفر بورزد ، اندکى برخوردارش مىکنم ، سپس او را با خوارى به سوى عذاب آتش [ دوزخ ] مىکشانم ، و چه بد سرانجامى است . » ( 126 )
وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ( 127 )
و هنگامى که ابراهیم و اسماعیل پایه‌هاى خانه [ کعبه ] را بالا مىبردند ، [ مىگفتند : ] « اى پروردگار ما ، از ما بپذیر که در حقیقت ، تو شنواى دانایى . ( 127 )
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ( 128 )
پروردگارا ، ما را تسلیم [ فرمان ] خود قرار ده و از نسل ما ، امتى فرمانبردار خود [ پدید آر ] و آداب دینى ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشاى ، که تویى توبه‌پذیر مهربان . ( 128 )
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آَیَاتِکَ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ( 129 )
پروردگارا ، در میان آنان ، فرستاده‌اى از خودشان برانگیز ، تا آیات تو را بر آنان بخواند ، و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد و پاکیزه‌شان کند ، زیرا که تو خود ، شکستناپذیر حکیمى . » ( 129 )
وَمَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِیمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَیْنَاهُ فِی الدُّنْیَا وَإِنَّهُ فِی الْآَخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِینَ ( 130 )
و چه کسى - جز آنکه به سبک مغزى گراید - از آیین ابراهیم روى برمىتابد ؟ و ما او را در این دنیا برگزیدیم و البته در آخرت [ نیز ] از شایستگان خواهد بود . ( 130 )
إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ ( 131 )
هنگامى که پروردگارش به او فرمود : « تسلیم شو » ، گفت : « به پروردگار جهانیان تسلیم شدم . » ( 131 )
وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِیمُ بَنِیهِ وَیَعْقُوبُ یَا بَنِیَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَکُمُ الدِّینَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ ( 132 )
و ابراهیم و یعقوب ، پسران خود را به همان [ آیین ] سفارش کردند [ و هر دو در وصیتشان چنین گفتند : ] « اى پسران من ، خداوند براى شما این دین را برگزید پس ، البته نباید جز مسلمان بمیرید . » ( 132 )
أَمْ کُنْتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِیهِ مَا تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قَالُوا نَعْبُدُ إِلَهَکَ وَإِلَهَ آَبَائِکَ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ( 133 )
آیا وقتى که یعقوب را مرگ فرا رسید ، حاضر بودید ؟ هنگامى که به پسران خود گفت : « پس از من ، چه را خواهید پرستید ؟ » گفتند : « معبود تو ، و معبود پدرانت ، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق - معبودى یگانه - را مىپرستیم و در برابر او تسلیم هستیم . » ( 133 )
تِلْکَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا کَسَبَتْ وَلَکُمْ مَا کَسَبْتُمْ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ ( 134 )
آن جماعت را روزگار به سر آمد دستاورد آنان براى آنان و دستاورد شما براى شماست و از آنچه آنان مىکرده‌اند ، شما بازخواست نخواهید شد . ( 134 )
وَقَالُوا کُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ( 135 )
و [ اهل کتاب ] گفتند : « یهودى یا مسیحى باشید ، تا هدایت یابید » بگو : « نه ، بلکه [ بر ] آیین ابراهیم حقگرا [ هستم ] و وى از مشرکان نبود . » ( 135 )
قُولُوا آَمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنْزِلَ إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَى وَعِیسَى وَمَا أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ( 136 )
بگویید : « ما به خدا ، و به آنچه بر ما نازل شده ، و به آنچه بر ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده ، و به آنچه به موسى و عیسى داده شده ، و به آنچه به همهء پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده ، ایمان آورده‌ایم میان هیچ یک از ایشان فرق نمىگذاریم و در برابر او تسلیم هستیم . » ( 136 )
فَإِنْ آَمَنُوا بِمِثْلِ مَا آَمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ( 137 )
پس اگر آنان [ هم ] به آنچه شما بدان ایمان آورده‌اید ، ایمان آوردند ، قطعاً هدایت شده‌اند ، ولى اگر روى برتافتند ، جز این نیست که سر ستیز [ و جدایى ] دارند و به زودى خداوند [ شر ] آنان را از تو کفایت خواهد کرد ، که او شنواى داناست . ( 137 )
صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ ( 138 )
این است نگارگرى الهى و کیست خوشنگارتر از خدا ؟ و ما او را پرستندگانیم . ( 138 )
قُلْ أَتُحَاجُّونَنَا فِی اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ ( 139 )
بگو : آیا دربارهء خدا با ما بحث و گفتگو مىکنید ؟ با آنکه او پروردگار ما و پروردگار شماست و کردارهاى ما از آنِ ما ، و کردارهاى شما از آن شماست ، و ما براى او اخلاص مىورزیم . ( 139 )
أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ کَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 140 )
یا مىگویید : « ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط [ دوازده‌گانه ] یهودى یا نصرانى بوده‌اند ؟ » بگو : « آیا شما بهتر مىدانید یا خدا ؟ » و کیست ستمکارتر از آن کس که شهادتى از خدا را در نزد خویش پوشیده دارد ؟ و خدا از آنچه مىکنید غافل نیست . ( 140 )
تِلْکَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا کَسَبَتْ وَلَکُمْ مَا کَسَبْتُمْ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ ( 141 )
آن جماعت را روزگار سپرى شد براى ایشان است آنچه به دست آورده‌اند و براى شماست آنچه به دست آورده‌اید و از آنچه آنان مىکرده‌اند ، شما بازخواست نخواهید شد . ( 141 )
سَیَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِی کَانُوا عَلَیْهَا قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ( 142 )
به زودى مردم کم خرد خواهند گفت : « چه چیز آنان را از قبله‌اى که بر آن بودند رویگردان کرد ؟ » بگو : « مشرق و مغرب از آن خداست هر که را خواهد به راه راست هدایت مىکند . » ( 142 )
وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلَى عَقِبَیْهِ وَإِنْ کَانَتْ لَکَبِیرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ ( 143 )
و بدین گونه شما را امتى میانه قرار دادیم ، تا بر مردم گواه باشید و پیامبر بر شما گواه باشد . و قبله‌اى را که [ چندى ] بر آن بودى ، مقرر نکردیم جز براى آنکه کسى را که از پیامبر پیروى مىکند ، از آن کس که از عقیدهء خود برمىگردد بازشناسیم و البتّه [ این کار ] جز بر کسانى که خدا هدایت [ شان ] کرده ، سخت گران بود و خدا بر آن نبود که ایمان شما را ضایع گرداند ، زیرا خدا [ نسبت ] به مردم دلسوز و مهربان است . ( 143 )
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ ( 144 )
ما [ به هر سو ] گردانیدنِ رویت در آسمان را نیک مىبینیم . پس [ باش تا ] تو را به قبله‌اى که بدان خشنود شوى برگردانیم پس روى خود را به سوى مسجد الحرام کن و هر جا بودید ، روى خود را به سوى آن بگردانید . در حقیقت ، اهل کتاب نیک مىدانند که این [ تغییر قبله ] از جانب پروردگارشان [ بجا و ] درست است و خدا از آنچه مىکنند غافل نیست . ( 144 )
وَلَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ بِکُلِّ آَیَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَکَ وَمَا أَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّکَ إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِینَ ( 145 )
و اگر هر گونه معجزه‌اى براى اهل کتاب بیاورى [ باز ] قبلهء تو را پیروى نمىکنند ، و تو [ نیز ] پیرو قبلهء آنان نیستى ، و خود آنان پیرو قبلهء یکدیگر نیستند ، و پس از علمى که تو را [ حاصل ] آمده ، اگر از هوسهاى ایشان پیروى کنى ، در آن صورت جدّا از ستمکاران خواهى بود . ( 145 )
الَّذِینَ آَتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَإِنَّ فَرِیقًا مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ یَعْلَمُونَ ( 146 )
کسانى که به ایشان کتاب [ آسمانى ] داده‌ایم ، همان گونه که پسران خود را مىشناسند ، او [ محمد ] را مىشناسند و مسلماً گروهى از ایشان حقیقت را نهفته مىدارند ، و خودشان [ هم ] مىدانند . ( 146 )
الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ ( 147 )
حق از جانب پروردگار توست . پس مبادا از تردیدکنندگان باشى . ( 147 )
وَلِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 148 )
و براى هر کسى قبله‌اى است که وى روى خود را به آن [ سوى ] مىگرداند پس در کارهاى نیک بر یکدیگر پیشى گیرید . هر کجا که باشید ، خداوند همگى شما را [ به سوى خود باز ] مىآورد در حقیقت ، خدا بر همه چیز تواناست . ( 148 )
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 149 )
و از هر کجا بیرون آمدى ، روى خود را به سوى مسجد الحرام بگردان ، و البته این [ فرمان ] حق است و از جانب پروردگار تو است و خداوند از آنچه مىکنید غافل نیست . ( 149 )
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِی وَلِأُتِمَّ نِعْمَتِی عَلَیْکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ ( 150 )
و از هر کجا بیرون آمدى ، [ به هنگام نماز ] روى خود را به سمت مسجد الحرام بگردان و هر کجا بودید رویهاى خود را به سوى آن بگردانید ، تا براى مردم - غیر از ستمگرانشان - بر شما حجتى نباشد . پس ، از آنان نترسید ، و از من بترسید ، تا نعمت خود را بر شما کامل گردانم ، و باشد که هدایت شوید . ( 150 )
کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولًا مِنْکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آَیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُعَلِّمُکُمْ مَا لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ ( 151 )
همان طور که در میان شما ، فرستاده‌اى از خودتان روانه کردیم ، [ که ] آیات ما را بر شما مىخواند ، و شما را پاک مىگرداند ، و به شما کتاب و حکمت مىآموزد ، و آنچه را نمىدانستید به شما یاد مىدهد . ( 151 )
فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلَا تَکْفُرُونِ ( 152 )
پس مرا یاد کنید ، تا شما را یاد کنم و شکرانه‌ام را به جاى آرید و با من ناسپاسى نکنید . ( 152 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ ( 153 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، از شکیبایى و نماز یارى جویید زیرا خدا با شکیبایان است . ( 153 )
وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاءٌ وَلَکِنْ لَا تَشْعُرُونَ ( 154 )
و کسانى را که در راه خدا کشته مىشوند ، مرده نخوانید ، بلکه زنده‌اند ولى شما نمىدانید . ( 154 )
وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ ( 155 )
و قطعاً شما را به چیزى از [ قبیلِ ] ترس و گرسنگى ، و کاهشى در اموال و جانها و محصولات مىآزماییم و مژده ده شکیبایان را : ( 155 )
الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ( 156 )
[ همان ] کسانى که چون مصیبتى به آنان برسد ، مىگویند : « ما از آنِ خدا هستیم ، و به سوى او باز مىگردیم . » ( 156 )
أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ( 157 )
بر ایشان درودها و رحمتى از پروردگارشان [ باد ] و راه‌یافتگان [ هم ] خود ایشانند . ( 157 )
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ ( 158 )
در حقیقت ، « صفا » و « مروه » از شعایر خداست [ که یادآور اوست ] پس هر که خانه [ خدا ] را حج کند ، یا عمره گزارد ، بر او گناهى نیست که میان آن دو سعى به جاى آورد . و هر که افزون بر فریضه ، کار نیکى کند ، خدا حق شناس و داناست . ( 158 )
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ ( 159 )
کسانى که نشانه‌هاى روشن ، و رهنمودى را که فرو فرستاده‌ایم ، بعد از آنکه آن را براى مردم در کتاب توضیح داده‌ایم ، نهفته مىدارند ، آنان را خدا لعنت مىکند ، و لعنتکنندگان لعنتشان مىکنند . ( 159 )
إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَیَّنُوا فَأُولَئِکَ أَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ( 160 )
مگر کسانى که توبه کردند ، و [ خود را ] اصلاح نمودند ، و [ حقیقت را ] آشکار کردند ، پس بر آنان خواهم بخشود و من توبه‌پذیر مهربانم . ( 160 )
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ ( 161 )
کسانى که کافر شدند ، و در حال کفر مردند ، لعنت خدا و فرشتگان و تمام مردم بر آنان باد . ( 161 )
خَالِدِینَ فِیهَا لَا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ یُنْظَرُونَ ( 162 )
در آن [ لعنت ] جاودانه بمانند نه عذابشان کاسته گردد ، و نه مهلت یابند . ( 162 )
وَإِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ ( 163 )
و معبود شما ، معبود یگانه‌اى است که جز او هیچ معبودى نیست ، [ و اوست ] بخشایشگر مهربان . ( 163 )

إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِمَا یَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِنْ کُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآَیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ ( 164 )
راستى که در آفرینش آسمانها و زمین ، و در پى یکدیگر آمدن شب و روز ، و کشتیهایى که در دریا روانند با آنچه به مردم سود مىرساند ، و [ همچنین ] آبى که خدا از آسمان فرو فرستاده ، و با آن ، زمین را پس از مردنش زنده گردانیده ، و در آن هر گونه جنبنده‌اى پراکنده کرده ، و [ نیز در ] گردانیدن بادها ، و ابرى که میان آسمان و زمین آرمیده است ، براى گروهى که مىاندیشند ، واقعاً نشانه‌هایى [ گویا ] وجود دارد . ( 164 )
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذِینَ آَمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَلَوْ یَرَى الَّذِینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِیعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ ( 165 )
و برخى از مردم ، در برابر خدا ، همانندهایى [ براى او ] برمىگزینند ، و آنها را چون دوستى خدا ، دوست مىدارند ولى کسانى که ایمان آورده‌اند ، به خدا محبت بیشترى دارند . کسانى که [ با برگزیدن بتها ، به خود ] ستم نموده‌اند اگر مىدانستند هنگامى که عذاب را مشاهده کنند تمام نیرو [ ها ] از آنِ خداست ، و خدا سختکیفر است . ( 165 )
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِینَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِینَ اتَّبَعُوا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ ( 166 )
آن گاه که پیشوایان از پیروان بیزارى جویند و عذاب را مشاهده کنند ، و میانشان پیوندها بریده گردد . ( 166 )
وَقَالَ الَّذِینَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ کَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا کَذَلِکَ یُرِیهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَیْهِمْ وَمَا هُمْ بِخَارِجِینَ مِنَ النَّارِ ( 167 )
و پیروان مىگویند : « کاش براى ما بازگشتى بود تا همان گونه که [ آنان ] از ما بیزارى جستند [ ما نیز ] از آنان بیزارى مىجستیم . » این گونه خداوند ، کارهایشان را - که بر آنان مایهء حسرتهاست - به ایشان مىنمایاند ، و از آتش بیرونآمدنى نیستند . ( 167 )
یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ( 168 )
اى مردم ، از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه را بخورید ، و از گامهاى شیطان پیروى مکنید که او دشمن آشکار شماست . ( 168 )
إِنَّمَا یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ( 169 )
[ او ] شما را فقط به بدى و زشتى فرمان مىدهد ، و [ وامىدارد ] تا بر خدا ، چیزى را که نمىدانید بربندید . ( 169 )
وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَیْنَا عَلَیْهِ آَبَاءَنَا أَوَلَوْ کَانَ آَبَاؤُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ ( 170 )
و چون به آنان گفته شود : « از آنچه خدا نازل کرده است پیروى کنید » مىگویند : « نه ، بلکه از چیزى که پدران خود را بر آن یافته‌ایم ، پیروى مىکنیم . » آیا هر چند پدرانشان چیزى را درک نمىکرده و به راه صواب نمىرفته‌اند [ باز هم در خور پیروى هستند ] ؟ ( 170 )
وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لَا یَسْمَعُ إِلَّا دُعَاءً وَنِدَاءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَعْقِلُونَ ( 171 )
و مَثَل [ دعوتکنندهء ] کافران چون مَثَل کسى است که حیوانى را که جز صدا و ندایى [ مبهم ، چیزى ] نمىشنود بانگ مىزند . [ آرى ، ] کرند ، لالند ، کورند . [ و ] درنمىیابند . ( 171 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَاشْکُرُوا لِلَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ ( 172 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، از نعمتهاى پاکیزه‌اى که روزى شما کرده‌ایم ، بخورید و خدا را شکر کنید اگر تنها او را مىپرستید . ( 172 )
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 173 )
[ خداوند ، ] تنها مردار و خون و گوشت خوک و آنچه را که [ هنگام سر بریدن ] نام غیر خدا بر آن برده شده ، بر شما حرام گردانیده است . [ ولى ] کسى که [ براى حفظ جان خود به خوردن آنها ] ناچار شود ، در صورتى که ستمگر و متجاوز نباشد بر او گناهى نیست ، زیرا خدا آمرزنده و مهربان است . ( 173 )
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتَابِ وَیَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا أُولَئِکَ مَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلَا یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ( 174 )
کسانى که آنچه را خداوند از کتاب نازل کرده ، پنهان مىدارند و بدان بهاى ناچیزى به دست مىآورند ، آنان جز آتش در شکمهاى خویش فرو نبرند . و خدا روز قیامت با ایشان سخن نخواهد گفت ، و پاکشان نخواهد کرد ، و عذابى دردناک خواهند داشت . ( 174 )
أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ ( 175 )
آنان همان کسانى هستند که گمراهى را به [ بهاى ] هدایت ، و عذاب را به [ ازاى ] آمرزش خریدند ، پس به راستى چه اندازه باید بر آتش شکیبا باشند ! ( 175 )
ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِی الْکِتَابِ لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ ( 176 )
چرا که خداوند کتاب [ تورات ] را به حق نازل کرده است ، و کسانى که در بارهء کتاب [ خدا ] با یکدیگر به اختلاف پرداختند ، در ستیزه‌اى دور و درازند . ( 176 )
لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آَمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآَتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآَتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ( 177 )
نیکوکارى آن نیست که روى خود را به سوى مشرق و [ یا ] مغرب بگردانید ، بلکه نیکى آن است که کسى به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [ آسمانى ] و پیامبران ایمان آوَرَد ، و مال [ خود ] را با وجودِ دوست داشتنش ، به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‌ماندگان و گدایان و در [ راه آزاد کردن ] بندگان بدهد ، و نماز را برپاى دارد ، و زکات را بدهد ، و آنان که چون عهد بندند ، به عهد خود وفادارانند و در سختى و زیان ، و به هنگام جنگ شکیبایانند آنانند کسانى که راست گفته‌اند ، و آنان همان پرهیزگارانند . ( 177 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَى بِالْأُنْثَى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِکَ تَخْفِیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ ( 178 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، در بارهء کشتگان ، بر شما [ حقّ ] قصاص مقرر شده : آزاد عوض آزاد و بنده عوض بنده و زن عوض زن . و هر کس که از جانب برادر [ دینى ] اش [ یعنى ولىّ مقتول ] ، چیزى [ از حق قصاص ] به او گذشت شود ، [ باید از گذشت ولىّ مقتول ] به طور پسندیده پیروى کند ، و با [ رعایت ] احسان ، [ خونبها را ] به او بپردازد . این [ حکم ] تخفیف و رحمتى از پروردگار شماست پس هر کس ، بعد از آن از اندازه درگذرد ، وى را عذابى دردناک است . ( 178 )
وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ( 179 )
و اى خردمندان ، شما را در قصاص زندگانى است ، باشد که به تقوا گرایید . ( 179 )
کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْرًا الْوَصِیَّةُ لِلْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ ( 180 )
بر شما مقرر شده است که چون یکى از شما را مرگ فرا رسد ، اگر مالى بر جاى گذارد ، براى پدر و مادر و خویشاوندان [ خود ] به طور پسندیده وصیت کند [ این کار ] حقى است بر پرهیزگاران . ( 180 )
فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ( 181 )
پس هر کس آن [ وصیت ] را بعد از شنیدنش تغییر دهد ، گناهش تنها بر [ گردن ] کسانى است که آن را تغییر مىدهند . آرى ، خدا شنواى داناست . ( 181 )
فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 182 )
ولى کسى که از انحراف [ و تمایل بیجاى ] وصیت کننده‌اى [ نسبت به ورثه‌اش ] یا از گناه او [ در وصیت به کار خلاف ] بیم داشته باشد و میانشان را سازش دهد ، بر او گناهى نیست ، که خدا آمرزندهء مهربان است . ( 182 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ( 183 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، روزه بر شما مقرر شده است ، همان گونه که بر کسانى که پیش از شما [ بودند ] مقرر شده بود ، باشد که پرهیزگارى کنید . ( 183 )
أَیَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ( 184 )
[ روزه در ] روزهاى معدودى [ بر شما مقرر شده است ] . [ ولى ] هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد ، [ به همان شماره ] تعدادى از روزهاى دیگر [ را روزه بدارد ] ، و بر کسانى که [ روزه ] طاقتفرساست ، کفاره‌اى است که خوراک دادن به بینوایى است . و هر کس به میل خود ، بیشتر نیکى کند ، پس آن براى او بهتر است ، و اگر بدانید ، روزه گرفتن براى شما بهتر است . ( 184 )
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآَنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ( 185 )
ماه رمضان [ همان ماه ] است که در آن ، قرآن فرو فرستاده شده است ، [ کتابى ] که مردم را راهبر ، و [ متضمّن ] دلایل آشکار هدایت ، و [ میزان ] تشخیص حق از باطل است . پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد ، و کسى که بیمار یا در سفر است [ باید به شمارهء آن ، ] تعدادى از روزهاى دیگر [ را روزه بدارد ] . خدا براى شما آسانى مىخواهد و براى شما دشوارى نمىخواهد تا شمارهء [ مقرر ] را تکمیل کنید و خدا را به پاس آنکه رهنمونیتان کرده است به بزرگى بستایید ، و باشد که شکرگزارى کنید . ( 185 )
وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ ( 186 )
و هر گاه بندگان من ، از تو در بارهء من بپرسند ، [ بگو ] من نزدیکم ، و دعاى دعاکننده را - به هنگامى که مرا بخواند - اجابت مىکنم ، پس [ آنان ] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند ، باشد که راه یابند . ( 186 )
أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِکُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنْکُمْ فَالْآَنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آَیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ( 187 )
در شبهاى روزه ، همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گردیده است . آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستید . خدا مىدانست که شما با خودتان ناراستى مىکردید ، پس توبهء شما را پذیرفت و از شما درگذشت . پس ، اکنون [ در شبهاى ماه رمضان مىتوانید ] با آنان همخوابگى کنید ، و آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب کنید . و بخورید و بیاشامید تا رشتهء سپید بامداد از رشتهء سیاه [ شب ] بر شما نمودار شود سپس روزه را تا [ فرا رسیدن ] شب به اتمام رسانید . و در حالى که در مساجد معتکف هستید [ با زنان ] درنیامیزید . این است حدود احکام الهى ! پس [ زنهار به قصد گناه ] بدان نزدیک نشوید . این گونه ، خداوند آیات خود را براى مردم بیان مىکند ، باشد که پروا پیشه کنند . ( 187 )
وَلَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِیقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ( 188 )
و اموالتان را میان خودتان به ناروا مخورید ، و [ به عنوان رشوه قسمتى از ] آن را به قضات مدهید تا بخشى از اموال مردم را به گناه بخورید ، در حالى که خودتان [ هم خوب ] مىدانید . ( 188 )
یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِیَ مَوَاقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ( 189 )

در بارهء [ حکمت ] هلالها [ ى ماه ] از تو مىپرسند ، بگو : « آنها [ شاخصِ ] گاه‌شمارى براى مردم و [ موسم ] حجّاند . » و نیکى آن نیست که از پشتِ خانه‌ها درآیید ، بلکه نیکى آن است که کسى تقوا پیشه کند ، و به خانه‌ها از درِ [ ورودىِ ] آنها درآیید ، و از خدا بترسید ، باشد که رستگار گردید . ( 189 )
وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ ( 190 )
و در راه خدا ، با کسانى که با شما مىجنگند ، بجنگید ، و [ لى ] از اندازه درنگذرید ، زیرا خداوند تجاوزکاران را دوست نمىدارد ( 190 )
وَاقْتُلُوهُمْ حَیْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَیْثُ أَخْرَجُوکُمْ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى یُقَاتِلُوکُمْ فِیهِ فَإِنْ قَاتَلُوکُمْ فَاقْتُلُوهُمْ کَذَلِکَ جَزَاءُ الْکَافِرِینَ ( 191 )
و هر کجا بر ایشان دست یافتید آنان را بکشید ، و همان گونه که شما را بیرون راندند ، آنان را بیرون برانید ، [ چرا که ] فتنه [ شرک ] از قتل بدتر است ، [ با این همه ] در کنار مسجد الحرام با آنان جنگ مکنید ، مگر آنکه با شما در آن جا به جنگ درآیند ، پس اگر با شما جنگیدند ، آنان را بکشید ، که کیفر کافران چنین است . ( 191 )
فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 192 )
و اگر بازایستادند ، البته خدا آمرزندهء مهربان است . ( 192 )
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ ( 193 )
با آنان بجنگید تا دیگر فتنه‌اى نباشد ، و دین ، مخصوص خدا شود . پس اگر دست برداشتند ، تجاوز جز بر ستمکاران روا نیست . ( 193 )
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ ( 193 )
با آنان بجنگید تا دیگر فتنه‌اى نباشد ، و دین ، مخصوص خدا شود . پس اگر دست برداشتند ، تجاوز جز بر ستمکاران روا نیست . ( 193 )
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ( 194 )
این ماه حرام در برابر آن ماه حرام است ، و [ هتک ] حرمتها قصاص دارد . پس هر کس بر شما تعدّى کرد ، همان گونه که بر شما تعدّى کرده ، بر او تعدّى کنید و از خدا پروا بدارید و بدانید که خدا با تقواپیشگان است . ( 194 )
وَأَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ( 195 )
و در راه خدا انفاق کنید ، و خود را با دست خود به هلاکت میفکنید ، و نیکى کنید که خدا نیکوکاران را دوست مىدارد . ( 195 )
وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَکُمْ حَتَّى یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْیَةٌ مِنْ صِیَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُکٍ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَرَةٌ کَامِلَةٌ ذَلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ( 196 )
و براى خدا حجّ و عمره را به پایان رسانید ، و اگر [ به علت موانعى ] بازداشته شدید ، آنچه از قربانى میسّر است [ قربانى کنید ] و تا قربانى به قربانگاه نرسیده سر خود را مَتراشید و هر کس از شما بیمار باشد یا در سر ناراحتیى داشته باشد [ و ناچار شود در احرام سر بتراشد ] به کفّارهء [ آن ، باید ] روزه‌اى بدارد ، یا صدقه‌اى دهد ، یا قربانیى بکند و چون ایمنى یافتید ، پس هر کس از [ اعمال ] عمره به حجّ پرداخت ، [ باید ] آنچه از قربانى میسّر است [ قربانى کند ] ، و آن کس که [ قربانى ] نیافت [ باید ] در هنگام حجّ ، سه روز روزه [ بدارد ] و چون برگشتید هفت [ روز دیگر روزه بدارید ] این ده [ روزِ ] تمام است . این [ حجّ تمتّع ] براى کسى است که اهل مسجد الحرام [ مکّه ] نباشد و از خدا بترسید ، و بدانید که خدا سختکیفر است . ( 196 )
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِی الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ یَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ ( 197 )
حجّ در ماههاى معینى است . پس هر کس در این [ ماه ] ها ، حجّ را [ بر خود ] واجب گرداند ، [ بداند که ] در اثناى حجّ ، همبسترى و گناه و جدال [ روا ] نیست ، و هر کار نیکى انجام مىدهید ، خدا آن را مىداند ، و براى خود توشه برگیرید که در حقیقت ، بهترین توشه ، پرهیزگارى است ، و اى خردمندان ! از من پروا کنید . ( 197 )
لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّکُمْ فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْکُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْکُرُوهُ کَمَا هَدَاکُمْ وَإِنْ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّینَ ( 198 )
بر شما گناهى نیست که [ در سفر حجّ ] فضل پروردگارتان [ روزى خویش ] را بجویید پس چون از عرفات کوچ نمودید ، خدا را در مشعر الحرام یاد کنید ، و یادش کنید که شما را که پیشتر از بیراهان بودید ، فرا راه آورد . ( 198 )
ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 199 )
پس ، از همان جا که [ انبوه ] مردم روانه مىشوند ، شما نیز روانه شوید و از خداوند آمرزش خواهید که خدا آمرزندهء مهربان است . ( 199 )
فَإِذَا قَضَیْتُمْ مَنَاسِکَکُمْ فَاذْکُرُوا اللَّهَ کَذِکْرِکُمْ آَبَاءَکُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِکْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ رَبَّنَا آَتِنَا فِی الدُّنْیَا وَمَا لَهُ فِی الْآَخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ( 200 )
و چون آداب ویژهء حجّ خود را به جاى آوردید ، همان گونه که پدران خود را به یاد مىآورید ، یا با یادکردنى بیشتر ، خدا را به یاد آورید . و از مردم کسى است که مىگوید : « پروردگارا ، به ما ، در همین دنیا عطا کن » و حال آنکه براى او در آخرت نصیبى نیست . ( 200 )
وَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنَا آَتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآَخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ( 201 )
و برخى از آنان مىگویند : « پروردگارا ! در این دنیا به ما نیکى و در آخرت [ نیز ] نیکى عطا کن ، و ما را از عذاب آتش [ دور ] نگه دار . » ( 201 )
أُولَئِکَ لَهُمْ نَصِیبٌ مِمَّا کَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِیعُ الْحِسَابِ ( 202 )
آنانند که از دستاوردشان بهره‌اى خواهند داشت و خدا زود شمار است . ( 202 )
وَاذْکُرُوا اللَّهَ فِی أَیَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِی یَوْمَیْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ( 203 )
و خدا را در روزهایى معیّن یاد کنید ، پس هر کس شتاب کند [ و اعمال را ] در دو روز [ انجام دهد ] ، گناهى بر او نیست ، و هر که تأخیر کند [ و اعمال را در سه روز انجام دهد ] گناهى بر او نیست . [ این اختیار ] براى کسى است که [ از محرمات ] پرهیز کرده باشد . و از خدا پروا کنید و بدانید که شما را به سوى او گرد خواهند آورد . ( 203 )
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِی قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ ( 204 )
و از میان مردم کسى است که در زندگى این دنیا سخنش تو را به تعجّب وامىدارد ، و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه مىگیرد ، و حال آنکه او سختترین دشمنان است . ( 204 )
وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فِیهَا وَیُهْلِکَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الْفَسَادَ ( 205 )
و چون برگردد [ یا ریاستى یابد ] کوشش مىکند که در زمین فساد نماید و کشت و نسل را نابود سازد ، و خداوند تباهکارى را دوست ندارد . ( 205 )
وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ ( 206 )
و چون به او گفته شود : « از خدا پروا کن » نخوت ، وى را به گناه کشاند . پس جهنم براى او بس است ، و چه بد بسترى است . ( 206 )
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ ( 207 )
و از میان مردم کسى است که جان خود را براى طلب خشنودى خدا مىفروشد ، و خدا نسبت به [ این ] بندگان مهربان است . ( 207 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ( 208 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، همگى به اطاعت [ خدا ] درآیید ، و گامهاى شیطان را دنبال مکنید که او براى شما دشمنى آشکار است . ( 208 )
فَإِنْ زَلَلْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْکُمُ الْبَیِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ( 209 )
و اگر پس از آنکه براى شما دلایل آشکار آمد ، دستخوش لغزش شدید ، بدانید که خداوند تواناى حکیم است . ( 209 )
هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ یَأْتِیَهُمُ اللَّهُ فِی ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِکَةُ وَقُضِیَ الْأَمْرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ( 210 )
مگر انتظار آنان غیر از این است که خدا و فرشتگان ، در [ زیر ] سایبانهایى از ابر سپید به سوى آنان بیایند و کار [ داورى ] یکسره شود ؟ و کارها به سوى خدا بازگردانده مىشود . ( 210 )
سَلْ بَنِی إِسْرَائِیلَ کَمْ آَتَیْنَاهُمْ مِنْ آَیَةٍ بَیِّنَةٍ وَمَنْ یُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ( 211 )
از فرزندان اسرائیل بپرس : چه بسیار نشانه‌هاى روشنى به آنان دادیم و هر کس نعمت خدا را - پس از آنکه براى او آمد - [ به کفران ] بدل کند ، خدا سختکیفر است . ( 211 )
زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَیَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آَمَنُوا وَالَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ( 212 )
زندگى دنیا در چشم کافران آراسته شده است ، و مؤمنان را ریشخند مىکنند و [ حال آنکه ] کسانى که تقواپیشه بوده‌اند ، در روز رستاخیز ، از آنان برترند و خدا به هر که بخواهد ، بىشمار روزى مىدهد . ( 212 )
کَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ( 213 )
مردم ، امّتى یگانه بودند پس خداوند پیامبران را نویدآور و بیمدهنده برانگیخت ، و با آنان ، کتاب [ خود ] را بحق فرو فرستاد ، تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند داورى کند . و جز کسانى که [ کتاب ] به آنان داده شد - پس از آنکه دلایل روشن براى آنان آمد - به خاطر ستم [ و حسدى ] که میانشان بود ، [ هیچ کس ] در آن اختلاف نکرد . پس خداوند آنان را که ایمان آورده بودند ، به توفیق خویش ، به حقیقت آنچه که در آن اختلاف داشتند ، هدایت کرد . و خدا هر که را بخواهد به راه راست هدایت مىکند . ( 213 )
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آَمَنُوا مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ ( 214 )
آیا پنداشتید که داخل بهشت مىشوید و حال آنکه هنوز مانند آنچه بر [ سرِ ] پیشینیان شما آمد ، بر [ سرِ ] شما نیامده است ؟ آنان دچار سختى و زیان شدند و به [ هول و ] تکان درآمدند ، تا جایى که پیامبر [ خدا ] و کسانى که با وى ایمان آورده بودند گفتند : « یارى خدا کى خواهد بود ؟ » هش دار ، که پیروزى خدا نزدیک است . ( 214 )
یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ ( 215 )
از تو مىپرسند : « چه چیزى انفاق کنند [ و به چه کسى بدهند ] ؟ » بگو : « هر مالى انفاق کنید ، به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و مسکینان و به در راه‌مانده تعلَّق دارد ، و هر گونه نیکى کنید البتّه خدا به آن داناست . » ( 215 )
کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَکُمْ وَعَسَى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ( 216 )
بر شما کارزار واجب شده است ، در حالى که براى شما ناگوار است . و بسا چیزى را خوش نمىدارید و آن براى شما خوب است ، و بسا چیزى را دوست مىدارید و آن براى شما بد است ، و خدا مىداند و شما نمىدانید . ( 216 )
یَسْأَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَصَدٌّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَکُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَالْفِتْنَةُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا وَمَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَهُوَ کَافِرٌ فَأُولَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْآَخِرَةِ وَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 217 )
از تو در بارهء کارزار در ماه حرام مىپرسند . بگو : « کارزار در آن ، گناهى بزرگ و باز داشتن از راه خدا و کفر ورزیدن به او و [ باز داشتن از ] مسجد الحرام [ حج ] ، و بیرون راندنِ اهل آن از آنجا ، نزد خدا [ گناهى ] بزرگتر ، و فتنه [ شرک ] از کشتار بزرگتر است . » و آنان پیوسته با شما مىجنگند تا - اگر بتوانند - شما را از دینتان برگردانند . و کسانى از شما که از دین خود برگردند و در حال کفر بمیرند ، آنان کردارهایشان در دنیا و آخرت تباه مىشود ، و ایشان اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود . ( 217 )
إِنَّ الَّذِینَ آَمَنُوا وَالَّذِینَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولَئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَةَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 218 )
آنان که ایمان آورده ، و کسانى که هجرت کرده و راه خدا جهاد نموده‌اند ، آنان به رحمت خدا امیدوارند ، خداوند آمرزندهء مهربان است . ( 218 )
یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِمَا إِثْمٌ کَبِیرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَیَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآَیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ ( 219 )
در بارهء شراب و قمار ، از تو مىپرسند ، بگو : « در آن دو ، گناهى بزرک ، و سودهایى براى مردم است ، و [ لى ] گناهشان از سودشان بزرگتر است . » و از تو مىپرسند : « چه چیزى انفاق کنند ؟ » بگو : « ما زاد [ بر نیازمندى خود ] را . » این گونه ، خداوند آیات [ خود را ] براى شما روشن مىگرداند ، باشد که در [ کار ] دنیا و آخرت بیندیشید . ( 219 )
فِی الدُّنْیَا وَالْآَخِرَةِ وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الْیَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَیْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُکُمْ وَاللَّهُ یَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ( 220 )
و در بارهء یتیمان از تو مىپرسند ، بگو : « به صلاح آنان کار کردن بهتر است ، و اگر با آنان همزیستى کنید ، برادران [ دینى ] شما هستند . و خدا تباهکار را از درستکار بازمىشناسد . » و اگر خدا مىخواست [ در این باره ] شما را به دشوارى مىانداخت . آرى ، خداوند توانا و حکیم است . ( 220 )
و در بارهء یتیمان از تو مىپرسند ، بگو : « به صلاح آنان کار کردن بهتر است ، و اگر با آنان همزیستى کنید ، برادران [ دینى ] شما هستند . و خدا تباهکار را از درستکار بازمىشناسد . » و اگر خدا مىخواست [ در این باره ] شما را به دشوارى مىانداخت . آرى ، خداوند توانا و حکیم است . ( 220 )
وَلَا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکَاتِ حَتَّى یُؤْمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَلَا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکِینَ حَتَّى یُؤْمِنُوا وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَلَوْ أَعْجَبَکُمْ أُولَئِکَ یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ یَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَیُبَیِّنُ آَیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ( 221 )
و با زنانِ مشرک ازدواج مکنید ، تا ایمان بیاورند . قطعاً کنیزِ با ایمان بهتر از زنِ مشرک است ، هر چند [ زیبایى ] او شما را به شگفت آوَرَد . و به مردانِ مشرک زن مدهید تا ایمان بیاورند . قطعاً بردهء با ایمان بهتر از مردِ آزاد مشرک است ، هر چند شما را به شگفت آوَرَد . آنان [ شما را ] به سوى آتش فرا مىخوانند ، و خدا به فرمان خود ، [ شما را ] به سوى بهشت و آمرزش مىخواند ، و آیات خود را براى مردم روشن مىگرداند ، باشد که متذکّر شوند . ( 221 )
وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِی الْمَحِیضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى یَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ ( 222 )
از تو در بارهء عادت ماهانهء [ زنان ] مىپرسند ، بگو : « آن ، رنجى است . پس هنگام عادت ماهانه ، از [ آمیزش با ] زنان کناره گیرى کنید ، و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند . پس چون پاک شدند ، از همان جا که خدا به شما فرمان داده است ، با آنان آمیزش کنید . » خداوند توبه‌کاران و پاکیزگان را دوست مىدارد . ( 222 )
نِسَاؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُمْ فَأْتُوا حَرْثَکُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ مُلَاقُوهُ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ( 223 )
زنانِ شما کشتزار شما هستند . پس ، از هر جا [ و هر گونه ] که خواهید به کشتزار خود [ در ] آیید ، و براى شخص خودتان [ در بهره‌مندى از آنها ] پیشدستى کنید و از خدا پروا کنید و بدانید که او را دیدار خواهید کرد ، و مؤمنان را [ به این دیدار ] مژده ده . ( 223 )
وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَیْمَانِکُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ( 224 )
و خدا را دستاویز سوگندهاى خود قرار مدهید ، تا [ بدین بهانه ] از نیکوکارى و پرهیزگارى و سازش دادن میان مردم [ باز ایستید ] ، و خدا شنواى داناست . ( 224 )
لَا یُؤَاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِی أَیْمَانِکُمْ وَلَکِنْ یُؤَاخِذُکُمْ بِمَا کَسَبَتْ قُلُوبُکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِیمٌ ( 225 )
خداوند شما را به سوگندهاى لغوتان مؤاخذه نمىکند ، ولى شما را بدانچه دلهایتان [ از روى عمد ] فراهم آورده است ، مؤاخذه مىکند ، و خدا آمرزندهء بردبار است . ( 225 )
لِلَّذِینَ یُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ( 226 )
براى کسانى که به ترک همخوابگى با زنان خود ، سوگند مىخورند [ ایلاء ] ، چهار ماه انتظار [ و مهلت ] است ، پس اگر [ به آشتى ] بازآمدند ، خداوند آمرزندهء مهربان است . ( 226 )
وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ( 227 )
و اگر آهنگِ طلاق کردند ، در حقیقت خدا شنواى داناست . ( 227 )
وَالْمُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا یَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ یَکْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِی أَرْحَامِهِنَّ إِنْ کُنَّ یُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِی ذَلِکَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ( 228 )
و زنانِ طلاق داده شده ، باید مدّتِ سه پاکى انتظار کشند ، و اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارند ، براى آنان روا نیست که آنچه را خداوند در رَحِم آنان آفریده ، پوشیده دارند و شوهرانشان اگر سرِ آشتى دارند ، به بازآوردن آنان در این [ مدّت ] سزاوارترند . و مانند همان [ وظایفى ] که بر عهدهء زنان است ، به طور شایسته ، به نفع آنان [ بر عهدهء مردان ] است ، و مردان بر آنان درجهء برترى دارند ، و خداوند توانا و حکیم است . ( 228 )
الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ وَلَا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آَتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئًا إِلَّا أَنْ یَخَافَا أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا وَمَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ( 229 )
طلاقِ [ رجعى ] دو بار است . پس از آن یا [ باید زن را ] بخوبى نگاه داشتن ، یا بشایستگى آزاد کردن . و براى شما روا نیست که از آنچه به آنان داده‌اید ، چیزى بازستانید . مگر آنکه [ طرفین ] در به پا داشتن حدود خدا بیمناک باشند . پس اگر بیم دارید که آن دو ، حدود خدا را برپاى نمىدارند ، در آنچه که [ زن براى آزاد کردن خود ] فدیه دهد ، گناهى بر ایشان نیست . این است حدود [ احکام ] الهى پس ، از آن تجاوز مکنید . و کسانى که از حدود [ احکام ] الهى تجاوز کنند ، آنان همان ستمکارانند . ( 229 )
فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْکِحَ زَوْجًا غَیْرَهُ فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا أَنْ یَتَرَاجَعَا إِنْ ظَنَّا أَنْ یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ وَتِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ یُبَیِّنُهَا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ( 230 )
و اگر [ شوهر براى بار سوّم ] او را طلاق گفت ، پس از آن ، دیگر [ آن زن ] براى او حلال نیست ، تا اینکه با شوهرى غیر از او ازدواج کند [ و با او همخوابگى نماید ] . پس اگر [ شوهر دوّم ] وى را طلاق گفت ، اگر آن دو [ همسر سابق ] پندارند که حدود خدا را برپا مىدارند ، گناهى بر آن دو نیست که به یکدیگر بازگردند . و اینها حدود [ احکام ] الهى است که آن را براى قومى که مىدانند ، بیان مىکند . ( 230 )
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلَا تُمْسِکُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلَا تَتَّخِذُوا آَیَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَاذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَمَا أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنَ الْکِتَابِ وَالْحِکْمَةِ یَعِظُکُمْ بِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ( 231 )
و چون زنان را طلاق گفتید ، و به پایان عدّهء خویش رسیدند ، پس بخوبى نگاهشان دارید یا بخوبى آزادشان کنید . و [ لى ] آنان را براى [ آزار و ] زیان رساندن [ به ایشان ] نگاه مدارید تا [ به حقوقشان ] تعدّى کنید . و هر کس چنین کند ، قطعاً بر خود ستم نموده است . و آیات خدا را به ریشخند مگیرید ، و نعمت خدا را بر خود و آنچه را که از کتاب و حکمت بر شما نازل کرده و به [ وسیلهء ] آن به شما اندرز مىدهد ، به یاد آورید و از خدا پروا داشته باشید ، و بدانید که خدا به هر چیزى داناست . ( 231 )
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ یَنْکِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَیْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ذَلِکَ یُوعَظُ بِهِ مَنْ کَانَ مِنْکُمْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ ذَلِکُمْ أَزْکَى لَکُمْ وَأَطْهَرُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ( 232 )
و چون زنان را طلاق گفتید ، و عدّهء خود را به پایان رساندند ، آنان را از ازدواج با همسران [ سابق ] خود ، چنانچه بخوبى با یکدیگر تراضى نمایند ، جلوگیرى مکنید . هر کس از شما به خدا و روز بازپسین ایمان دارد ، به این [ دستورها ] پند داده مىشود . [ مراعات ] این امر براى شما پربرکتتر و پاکیزه‌تر است ، و خدا مىداند و شما نمىدانید . ( 232 )
وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُکَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِکَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَکُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آَتَیْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ( 233 )
و مادران [ باید ] فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند . [ این حکم ] براى کسى است که بخواهد دوران شیرخوارگى را تکمیل کند . و خوراک و پوشاک آنان [ مادران ] ، به طور شایسته ، بر عهدهء پدر است . هیچ کس جز به قدر وسعش مکلف نمىشود . هیچ مادرى نباید به سبب فرزندش زیان ببیند ، و هیچ پدرى [ نیز ] نباید به خاطر فرزندش [ ضرر ببیند ] . و مانند همین [ احکام ] بر عهدهء وارث [ نیز ] هست . پس اگر [ پدر و مادر ] بخواهند با رضایت و صوابدید یکدیگر ، کودک را [ زودتر ] از شیر بازگیرند ، گناهى بر آن دو نیست . و اگر خواستید براى فرزندان خود دایه بگیرید ، بر شما گناهى نیست ، به شرط آنکه چیزى را که پرداخت آن را به عهده گرفته‌اید ، به طور شایسته بپردازید . و از خدا پروا کنید و بدانید که خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست . ( 233 )
وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَیَذَرُونَ أَزْوَاجًا یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا فَعَلْنَ فِی أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ ( 234 )
و کسانى از شما که مىمیرند و همسرانى بر جاى مىگذارند ، [ همسران ] چهار ماه و ده روز انتظار مىبرند پس هر گاه عدّهء خود را به پایان رساندند ، در آنچه آنان به نحو پسندیده دربارهء خود انجام دهند ، گناهى بر شما نیست ، و خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است . ( 234 )
وَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا عَرَّضْتُمْ بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاءِ أَوْ أَکْنَنْتُمْ فِی أَنْفُسِکُمْ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ سَتَذْکُرُونَهُنَّ وَلَکِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًا وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّکَاحِ حَتَّى یَبْلُغَ الْکِتَابُ أَجَلَهُ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِی أَنْفُسِکُمْ فَاحْذَرُوهُ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِیمٌ ( 235 )
و دربارهء آنچه شما به طور سربسته ، از زنان [ در عدّهء وفات ] خواستگارى کرده ، یا [ آن را ] در دل پوشیده داشته‌اید ، بر شما گناهى نیست . خدا مىدانست که [ شما ] به زودى به یاد آنان خواهید افتاد ، ولى با آنان قول و قرار پنهانى مگذارید ، مگر آنکه سخنى پسندیده بگویید . و به عقد زناشویى تصمیم مگیرید ، تا زمان مقرر به سرآید ، و بدانید که خداوند آنچه را در دل دارید مىداند . پس ، از [ مخالفت ] او بترسید ، و بدانید که خداوند آمرزنده و بردبار است . ( 235 )
لَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِیضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِینَ ( 236 )
اگر زنان را ، مادامى که با آنان نزدیکى نکرده یا برایشان مَهرى معین نکرده‌اید ، طلاق گویید ، بر شما گناهى نیست ، و آنان را به طور پسندیده ، به نوعى بهره‌مند کنید - توانگر به اندازهء [ توان ] خود ، و تنگدست به اندازهء [ وسع ] خود . [ این کارى است ] شایستهء نیکوکاران . ( 236 )
وَإِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِیضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إِلَّا أَنْ یَعْفُونَ أَوْ یَعْفُوَ الَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکَاحِ وَأَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَلَا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ( 237 )
و اگر پیش از آنکه با آنان نزدیکى کنید ، طلاقشان گفتید ، در حالى که براى آنان مَهرى معین کرده‌اید ، پس نصف آنچه را تعیین نموده‌اید [ به آنان بدهید ] ، مگر اینکه آنان خود ببخشند ، یا کسى که پیوند نکاح به دست اوست ببخشد و گذشت کردنِ شما به تقوا نزدیکتر است . و در میان یکدیگر بزرگوارى را فراموش مکنید ، زیرا خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست . ( 237 )
حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ ( 238 )
بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید ، و خاضعانه براى خدا به پا خیزید . ( 238 )
فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُکْبَانًا فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْکُرُوا اللَّهَ کَمَا عَلَّمَکُمْ مَا لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ ( 239 )
پس اگر بیم داشتید ، پیاده یا سواره [ نماز کنید ] و چون ایمن شدید ، خدا را یاد کنید که آنچه نمىدانستید به شما آموخت . ( 239 )
وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَیَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِیَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَیْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِی مَا فَعَلْنَ فِی أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ( 240 )
و کسانى از شما که مرگشان فرا مىرسد ، و همسرانى بر جاى مىگذارند ، [ باید ] براى همسران خویش وصیّت کنند که آنان را تا یک سال بهره‌مند سازند و [ از خانه شوهر ] بیرون نکنند . پس اگر بیرون بروند ، در آنچه آنان به طور پسندیده دربارهء خود انجام دهند ، گناهى بر شما نیست . و خداوند توانا و حکیم است . ( 240 )
وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ ( 241 )
و فرض است بر مردان پرهیزگار که زنان طلاق داده شده را بشایستگى چیزى دهند . ( 241 )
کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آَیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ( 242 )
بدین گونه ، خداوند آیات خود را براى شما بیان مىکند ، باشد که بیندیشید . ( 242 )
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیَاهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَشْکُرُونَ ( 243 )
آیا از [ حال ] کسانى که از بیم مرگ از خانه‌هاى خود خارج شدند ، و هزاران تن بودند ، خبر نیافتى ؟ پس خداوند به آنان گفت : « تن به مرگ بسپارید » آن گاه آنان را زنده ساخت . آرى ، خداوند نسبت به مردم ، صاحب بخشش است ، ولى بیشتر مردم سپاسگزارى نمىکنند . ( 243 )

وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ( 244 )
و در راه خدا کارزار کنید ، و بدانید که خداوند شنواى داناست . ( 244 )
مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً وَاللَّهُ یَقْبِضُ وَیَبْسُطُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ( 245 )
کیست آن کس که به [ بندگانِ ] خدا وام نیکویى دهد تا [ خدا ] آن را براى او چند برابر بیفزاید ؟ و خداست که [ در معیشت بندگان ] تنگى و گشایش پدید مىآورد و به سوى او بازگردانده مىشوید . ( 245 )
أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِیٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِکًا نُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِیَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ ( 246 )
آیا از [ حال ] سران بنى اسرائیل پس از موسى خبر نیافتى آن گاه که به پیامبرى از خود گفتند : « پادشاهى براى ما بگمار تا در راه خدا پیکار کنیم » ، [ آن پیامبر ] گفت : « اگر جنگیدن بر شما مقرر گردد ، چه بسا پیکار نکنید . » گفتند : « چرا در راه خدا نجنگیم با آنکه ما از دیارمان و از [ نزد ] فرزندانمان بیرون رانده شده‌ایم . » پس هنگامى که جنگ بر آنان مقرر شد ، جز شمارى اندک از آنان ، [ همگى ] پشت کردند ، و خداوند به [ حالِ ] ستمکاران داناست . ( 246 )
وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَکُمْ طَالُوتَ مَلِکًا قَالُوا أَنَّى یَکُونُ لَهُ الْمُلْکُ عَلَیْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْکِ مِنْهُ وَلَمْ یُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ( 247 )
و پیامبرشان به آنان گفت : « در حقیقت ، خداوند ، طالوت را بر شما به پادشاهى گماشته است . » گفتند : « چگونه او را بر ما پادشاهى باشد با آنکه ما به پادشاهى از وى سزاوارتریم و به او از حیث مال ، گشایشى داده نشده است ؟ » پیامبرشان گفت : « در حقیقت ، خدا او را بر شما برترى داده ، و او را در دانش و [ نیروى ] بدن بر شما برترى بخشیده است ، و خداوند پادشاهى خود را به هر کس که بخواهد مىدهد ، و خدا گشایشگر داناست . » ( 247 )
وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ آَیَةَ مُلْکِهِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ التَّابُوتُ فِیهِ سَکِینَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَبَقِیَّةٌ مِمَّا تَرَکَ آَلُ مُوسَى وَآَلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِکَةُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآَیَةً لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ( 248 )
و پیامبرشان بدیشان گفت : « در حقیقت ، نشانهء پادشاهى او این است که آن صندوقِ [ عهد ] که در آن آرامش خاطرى از جانب پروردگارتان ، و بازمانده‌اى از آنچه خاندان موسى و خاندان هارون [ در آن ] بر جاى نهاده‌اند - در حالى که فرشتگان آن را حمل مىکنند - به سوى شما خواهد آمد . مسلما اگر مؤمن باشید ، براى شما در این [ رویداد ] نشانه‌اى است . » ( 248 )
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَمَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِینَ آَمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْیَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالَ الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِینَ ( 249 )
و چون طالوت با لشکریان [ خود ] بیرون شد ، گفت : « خداوند شما را به وسیلهء رودخانه‌اى خواهد آزمود . پس هر کس از آن بنوشد از [ پیروان ] من نیست ، و هر کس از آن نخورد ، قطعاً او از [ پیروان ] من است ، مگر کسى که با دستش کفى برگیرد . پس [ همگى ] جز اندکى از آنها ، از آن نوشیدند . و هنگامى که [ طالوت ] با کسانى که همراه وى ایمان آورده بودند ، از آن [ نهر ] گذشتند ، گفتند : « امروز ما را یاراى [ مقابله با ] جالوت و سپاهیانش نیست . » کسانى که به دیدار خداوند یقین داشتند ، گفتند : « بسا گروهى اندک که بر گروهى بسیار ، به اذن خدا پیروز شدند ، و خداوند با شکیبایان است . » ( 249 )
وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ( 250 )
و هنگامى که با جالوت و سپاهیانش روبرو شدند ، گفتند : « پروردگارا ، بر [ دلهاى ] ما شکیبایى فرو ریز ، و گامهاى ما را استوار دار ، و ما را بر گروه کافران پیروز فرماى . » ( 250 )
فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآَتَاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ وَالْحِکْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا یَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَکِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِینَ ( 251 )
پس آنان را به اذن خدا شکست دادند ، و داوود ، جالوت را کشت ، و خداوند به او پادشاهى و حکمت ارزانى داشت ، و از آنچه مىخواست به او آموخت . و اگر خداوند برخى از مردم را به وسیلهء برخى دیگر دفع نمىکرد ، قطعاً زمین تباه مىگردید . ولى خداوند نسبت به جهانیان تفضّل دارد . ( 251 )
تِلْکَ آَیَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ وَإِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ ( 252 )
این [ ها ] آیات خداست که ما آن را بحق بر تو مىخوانیم ، و به راستى تو از جملهء پیامبرانى . ( 252 )
تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ وَآَتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَلَکِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُمْ مَنْ آَمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ کَفَرَ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلُوا وَلَکِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یُرِیدُ ( 253 )
برخى از آن پیامبران را بر برخى دیگر برترى بخشیدیم . از آنان کسى بود که خدا با او سخن گفت و درجات بعضى از آنان را بالا برد و به عیسى پسر مریم دلایل آشکار دادیم ، و او را به وسیلهء روح القدس تأیید کردیم و اگر خدا مىخواست ، کسانى که پس از آنان بودند ، بعد از آن [ همه ] دلایل روشن که برایشان آمد ، به کشتار یکدیگر نمىپرداختند ، ولى با هم اختلاف کردند پس ، بعضى از آنان کسانى بودند که ایمان آوردند ، و بعضى از آنان کسانى بودند که کفر ورزیدند و اگر خدا مىخواست با یکدیگر جنگ نمىکردند ، ولى خداوند آنچه را مىخواهد انجام مىدهد . ( 253 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لَا بَیْعٌ فِیهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ وَالْکَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ ( 254 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، از آنچه به شما روزى داده‌ایم انفاق کنید ، پیش از آنکه روزى فرا رسد که در آن نه داد و ستدى است و نه دوستى و نه شفاعتى . و کافران خود ستمکارانند . ( 254 )
اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ( 255 )
خداست که معبودى جز او نیست زنده و برپادارنده است نه خوابى سبک او را فرو مىگیرد و نه خوابى گران آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ، از آنِ اوست . کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند ؟ آنچه در پیش روى آنان و آنچه در پشت سرشان است مىداند . و به چیزى از علم او ، جز به آنچه بخواهد ، احاطه نمىیابند . کرسىِ او آسمانها و زمین را در بر گرفته ، و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست ، و اوست والاىِ بزرگ . ( 255 )
لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ( 256 )
در دین هیچ اجبارى نیست . و راه از بیراهه بخوبى آشکار شده است . پس هر کس به طاغوت کفر ورزد ، و به خدا ایمان آورد ، به یقین ، به دستاویزى استوار ، که آن را گسستن نیست ، چنگ زده است . و خداوند شنواىِ داناست . ( 256 )
اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آَمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 257 )
خداوند سرور کسانى است که ایمان آورده‌اند . آنان را از تاریکیها به سوى روشنایى به در مىبرد . و [ لى ] کسانى که کفر ورزیده‌اند ، سرورانشان [ همان عصیانگران ] طاغوتند ، که آنان را از روشنایى به سوى تاریکیها به در مىبرند . آنان اهل آتشند که خود ، در آن جاودانند . ( 257 )
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِی حَاجَّ إِبْرَاهِیمَ فِی رَبِّهِ أَنْ آَتَاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّیَ الَّذِی یُحْیِی وَیُمِیتُ قَالَ أَنَا أُحْیِی وَأُمِیتُ قَالَ إِبْرَاهِیمُ فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتِی بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ( 258 )
آیا از [ حالِ ] آن کس که چون خدا به او پادشاهى داده بود [ و بدان مىنازید ، و ] با ابراهیم دربارهء پروردگارش محاجّه [ مى ] کرد ، خبر نیافتى ؟ آن گاه که ابراهیم گفت : « پروردگار من همان کسى است که زنده مىکند و مىمیراند . » گفت : « من [ هم ] زنده مىکنم و [ هم ] مىمیرانم . » ابراهیم گفت : « خدا [ ىِ من ] خورشید را از خاور برمىآورد ، تو آن را از باختر برآور . » پس آن کس که کفر ورزیده بود مبهوت ماند . و خداوند قوم ستمکار را هدایت نمىکند . ( 258 )
أَوْ کَالَّذِی مَرَّ عَلَى قَرْیَةٍ وَهِیَ خَاوِیَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّى یُحْیِی هَذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللَّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ کَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ یَوْمًا أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قَالَ بَلْ لَبِثْتَ مِئَةَ عَامٍ فَانْظُرْ إِلَى طَعَامِکَ وَشَرَابِکَ لَمْ یَتَسَنَّهْ وَانْظُرْ إِلَى حِمَارِکَ وَلِنَجْعَلَکَ آَیَةً لِلنَّاسِ وَانْظُرْ إِلَى الْعِظَامِ کَیْفَ نُنْشِزُهَا ثُمَّ نَکْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 259 )
یا چون آن کس که به شهرى که بامهایش یکسر فرو ریخته بود ، عبور کرد [ و با خود مى ] گفت : « چگونه خداوند ، [ اهلِ ] این [ ویرانکده ] را پس از مرگشان زنده مىکند ؟ » . پس خداوند ، او را [ به مدت ] صد سال میراند . آن گاه او را برانگیخت ، [ و به او ] گفت : « چقدر درنگ کردى ؟ » گفت : « یک روز یا پاره‌اى از روز را درنگ کردم . » گفت : « [ نه ] بلکه صد سال درنگ کردى ، به خوراک و نوشیدنىِ خود بنگر [ که طعم و رنگِ آن ] تغییر نکرده است ، و به درازگوش خود نگاه کن [ که چگونه متلاشى شده است . این ماجرا براى آن است که هم به تو پاسخ گوییم ] و هم تو را [ در مورد معاد ] نشانه‌اى براى مردم قرار دهیم . و به [ این ] استخوانها بنگر ، چگونه آنها را برداشته به هم پیوند مىدهیم سپس گوشت بر آن مىپوشانیم . » پس هنگامى که [ چگونگىِ زنده ساختن مرده ] براى او آشکار شد ، گفت : « [ اکنون ] مىدانم که خداوند بر هر چیزى تواناست . » ( 259 )
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ أَرِنِی کَیْفَ تُحْیِی الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ قَالَ بَلَى وَلَکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبِی قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ یَأْتِینَکَ سَعْیًا وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ( 260 )
و [ یاد کن ] آن گاه که ابراهیم گفت : « پروردگارا ، به من نشان ده چگونه مردگان را زنده مىکنى ؟ » فرمود : « مگر ایمان نیاورده‌اى ؟ » گفت : « چرا ، ولى تا دلم آرامش یابد . » فرمود : « پس ، چهار پرنده برگیر ، و آنها را پیش خود ، ریز ریز گردان سپس بر هر کوهى پاره‌اى از آنها را قرار ده آن گاه آنها را فرا خوان ، شتابان به سوى تو مىآیند ، و بدان که خداوند توانا و حکیم است . » ( 260 )
مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ( 261 )
مَثَل [ صدقاتِ ] کسانى که اموالِ خود را در راه خدا انفاق مىکنند همانند دانه‌اى است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه‌اى صد دانه باشد و خداوند براى هر کس که بخواهد [ آن را ] چند برابر مىکند ، و خداوند گشایشگر داناست . ( 261 )
الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا یُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 262 )
کسانى که اموالِ خود را در راه خدا انفاق مىکنند ، سپس در پىِ آنچه انفاق کرده‌اند ، منّت و آزارى روا نمىدارند ، پاداش آنان برایشان نزد پروردگارشان [ محفوظ ] است ، و بیمى بر آنان نیست و اندوهگین نمىشوند . ( 262 )
قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَیْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ یَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِیٌّ حَلِیمٌ ( 263 )
گفتارى پسندیده [ در برابر نیازمندان ] و گذشت [ از اصرار و تندىِ آنان ] بهتر از صدقه‌اى است که آزارى به دنبال آن باشد ، و خداوند بىنیاز بردبار است . ( 263 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى کَالَّذِی یُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآَخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَیْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْدًا لَا یَقْدِرُونَ عَلَى شَیْءٍ مِمَّا کَسَبُوا وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ ( 264 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، صدقه‌هاى خود را با منّت و آزار ، باطل مکنید ، مانند کسى که مالش را براى خودنمایى به مردم ، انفاق مىکند و به خدا و روز بازپسین ایمان ندارد . پس مَثَلِ او همچون مَثَلِ سنگ خارایى است که بر روى آن ، خاکى [ نشسته ] است ، و رگبارى به آن رسیده و آن [ سنگ ] را سخت و صاف بر جاى نهاده است . آنان [ ریاکاران ] نیز از آنچه به دست آورده‌اند ، بهره‌اى نمىبرند و خداوند ، گروه کافران را هدایت نمىکند . ( 264 )
وَمَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ وَتَثْبِیتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآَتَتْ أُکُلَهَا ضِعْفَیْنِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ( 265 )
و مَثَل [ صدقات ] کسانى که اموال خویش را براى طلب خشنودى خدا و استوارى روحشان انفاق مىکنند ، همچون مَثَلِ باغى است که بر فراز پشته‌اى قرار دارد [ که اگر ] رگبارى بر آن برسد ، دو چندان محصول برآورد ، و اگر رگبارى هم بر آن نرسد ، بارانِ ریزى [ براى آن بس است ] ، و خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست . ( 265 )
أَیَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَنْ تَکُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ فِیهَا مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْکِبَرُ وَلَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآَیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ ( 266 )
آیا کسى از شما دوست دارد که باغى از درختان خرما و انگور داشته باشد که از زیر آنها نهرها روان است ، و براى او در آن [ باغ ] از هر گونه میوه‌اى [ فراهم ] باشد ، و در حالى که او را پیرى رسیده و فرزندانى خردسال دارد ، [ ناگهان ] گردبادى آتشین بر آن [ باغ ] زند و [ باغ یکسر ] بسوزد ؟ این گونه ، خداوند آیات [ خود ] را براى شما روشن مىگرداند ، باشد که شما بیندیشید . ( 266 )
أَیَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَنْ تَکُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ فِیهَا مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْکِبَرُ وَلَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآَیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ ( 266 )
آیا کسى از شما دوست دارد که باغى از درختان خرما و انگور داشته باشد که از زیر آنها نهرها روان است ، و براى او در آن [ باغ ] از هر گونه میوه‌اى [ فراهم ] باشد ، و در حالى که او را پیرى رسیده و فرزندانى خردسال دارد ، [ ناگهان ] گردبادى آتشین بر آن [ باغ ] زند و [ باغ یکسر ] بسوزد ؟ این گونه ، خداوند آیات [ خود ] را براى شما روشن مىگرداند ، باشد که شما بیندیشید . ( 266 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَلَا تَیَمَّمُوا الْخَبِیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآَخِذِیهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِیهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ ( 267 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، از چیزهاى پاکیزه‌اى که به دست آورده‌اید ، و از آنچه براى شما از زمین برآورده‌ایم ، انفاق کنید ، و در پى ناپاکِ آن نروید که [ از آن ] انفاق نمایید ، در حالى که آن را [ اگر به خودتان مىدادند ] جز با چشمپوشى [ و بىمیلى ] نسبت به آن ، نمىگرفتید ، و بدانید که خداوند ، بىنیاز ستوده [ صفات ] است . ( 267 )
الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ( 268 )
شیطان شما را از تهیدستى بیم مىدهد و شما را به زشتى وامىدارد و [ لى ] خداوند از جانب خود به شما وعدهء آمرزش و بخشش مىدهد ، و خداوند گشایشگر داناست . ( 268 )
یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشَاءُ وَمَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ ( 269 )
[ خدا ] به هر کس که بخواهد حکمت مىبخشد ، و به هر کس حکمت داده شود ، به یقین ، خیرى فراوان داده شده است و جز خردمندان ، کسى پند نمىگیرد . ( 269 )
وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَارٍ ( 270 )
و هر نفقه‌اى را که انفاق ، یا هر نذرى را که عهد کرده‌اید ، قطعاً خداوند آن را مىداند ، و براى ستمکاران هیچ یاورى نیست . ( 270 )
إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِیَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَیُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَیِّئَاتِکُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ ( 271 )
اگر صدقه‌ها را آشکار کنید ، این ، کارِ خوبى است ، و اگر آن را پنهان دارید و به مستمندان بدهید ، این براى شما بهتر است و بخشى از گناهانتان را مىزداید ، و خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است . ( 271 )
لَیْسَ عَلَیْکَ هُدَاهُمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِکُمْ وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ ( 272 )
هدایتِ آنان بر عهدهء تو نیست ، بلکه خدا هر که را بخواهد هدایت مىکند ، و هر مالى که انفاق کنید ، به سود خود شماست ، و [ لى ] جز براى طلب خشنودىِ خدا انفاق مکنید ، و هر مالى را که انفاق کنید [ پاداشِ آن ] به طور کامل به شما داده خواهد شد و ستمى بر شما نخواهد رفت . ( 272 )
لِلْفُقَرَاءِ الَّذِینَ أُحْصِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ لَا یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الْأَرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِیمَاهُمْ لَا یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ ( 273 )
[ این صدقات ] براى آن [ دسته از ] نیازمندانى است که در راه خدا فرومانده‌اند ، و نمىتوانند [ براى تأمین هزینهء زندگى ] در زمین سفر کنند . از شدّت خویشتندارى ، فرد بىاطلاع ، آنان را توانگر مىپندارد . آنها را از سیمایشان مىشناسى . با اصرار ، [ چیزى ] از مردم نمىخواهند . و هر مالى [ به آنان ] انفاق کنید ، قطعاً خدا از آن آگاه است . ( 273 )
الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 274 )
کسانى که اموال خود را شب و روز ، و نهان و آشکارا ، انفاق مىکنند ، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مىشوند . ( 274 )
الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَا لَا یَقُومُونَ إِلَّا کَمَا یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ( 275 )
کسانى که ربا مىخورند ، [ از گور ] برنمىخیزند مگر مانند برخاستنِ کسى که شیطان بر اثر تماس ، آشفته‌سَرَش کرده است . این بدان سبب است که آنان گفتند : « داد و ستد صرفاً مانند رباست . » و حال آنکه خدا داد و ستد را حلال ، و ربا را حرام گردانیده است . پس ، هر کس ، اندرزى از جانب پروردگارش بدو رسید ، و [ از رباخوارى ] باز ایستاد ، آنچه گذشته ، از آنِ اوست ، و کارش به خدا واگذار مىشود ، و کسانى که [ به رباخوارى ] باز گردند ، آنان اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود . ( 275 )
یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثِیمٍ ( 276 )
خدا از [ برکتِ ] ربا مىکاهد ، و بر صدقات مىافزاید ، و خداوند هیچ ناسپاسِ گناهکارى را دوست نمىدارد . ( 276 )
إِنَّ الَّذِینَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآَتَوُا الزَّکَاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ( 277 )
کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده و نماز بر پا داشته و زکات داده‌اند ، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مىشوند . ( 277 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ( 278 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، از خدا پروا کنید و اگر مؤمنید ، آنچه از ربا باقى مانده است واگذارید . ( 278 )
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ ( 279 )
و اگر [ چنین ] نکردید ، بدانید به جنگ با خدا و فرستادهء وى ، برخاسته‌اید و اگر توبه کنید ، سرمایه‌هاى شما از خودتان است . نه ستم مىکنید و نه ستم مىبینید . ( 279 )
وَإِنْ کَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَیْسَرَةٍ وَأَنْ تَصَدَّقُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ( 280 )
و اگر [ بدهکارتان ] تنگدست باشد ، پس تا [ هنگام ] گشایش ، مهلتى [ به او دهید ] و [ اگر به راستى قدرت پرداخت ندارد ، ] بخشیدن آن براى شما بهتر است - اگر بدانید . ( 280 )
وَاتَّقُوا یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ( 281 )
و بترسید از روزى که در آن ، به سوى خدا بازگردانده مىشوید ، سپس به هر کسى [ پاداشِ ] آنچه به دست آورده ، تمام داده شود و آنان مورد ستم قرار نمىگیرند . ( 281 )
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا إِذَا تَدَایَنْتُمْ بِدَیْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاکْتُبُوهُ وَلْیَکْتُبْ بَیْنَکُمْ کَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلَا یَأْبَ کَاتِبٌ أَنْ یَکْتُبَ کَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ فَلْیَکْتُبْ وَلْیُمْلِلِ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ وَلْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا یَبْخَسْ مِنْهُ شَیْئًا فَإِنْ کَانَ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ سَفِیهًا أَوْ ضَعِیفًا أَوْ لَا یَسْتَطِیعُ أَنْ یُمِلَّ هُوَ فَلْیُمْلِلْ وَلِیُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِیدَیْنِ مِنْ رِجَالِکُمْ فَإِنْ لَمْ یَکُونَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَکِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى وَلَا یَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا وَلَا تَسْأَمُوا أَنْ تَکْتُبُوهُ صَغِیرًا أَوْ کَبِیرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِکُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلَّا تَرْتَابُوا إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِیرُونَهَا بَیْنَکُمْ فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَکْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَایَعْتُمْ وَلَا یُضَارَّ کَاتِبٌ وَلَا شَهِیدٌ وَإِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَیُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ( 282 )
اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، هر گاه به وامى تا سررسیدى معین ، با یکدیگر معامله کردید ، آن را بنویسید . و باید نویسنده‌اى [ صورت معامله را ] بر اساس عدالت ، میان شما بنویسد . و هیچ نویسنده‌اى نباید از نوشتن خوددارى کند همان گونه [ و به شکرانهء آن ] که خدا او را آموزش داده است . و کسى که بدهکار است باید املا کند ، و او [ نویسنده ] بنویسد . و از خدا که پروردگار اوست پروا نماید ، و از آن ، چیزى نکاهد . پس اگر کسى که حق بر ذمهء اوست ، سفیه یا ناتوان است ، یا خود نمىتواند املا کند ، پس ولىّ او باید با [ رعایت ] عدالت ، املا نماید . و دو شاهد از مردانتان را به شهادت طلبید ، پس اگر دو مرد نبودند ، مردى را با دو زن ، از میان گواهانى که [ به عدالت آنان ] رضایت دارید [ گواه بگیرید ] ، تا [ اگر ] یکى از آن دو [ زن ] فراموش کرد ، [ زنِ ] دیگر ، وى را یادآورى کند . و چون گواهان احضار شوند ، نباید خوددارى ورزند . و از نوشتنِ [ بدهى ] چه خرد باشد یا بزرگ ، ملول نشوید ، تا سررسیدش [ فرا رسد ] . این [ نوشتنِ ] شما ، نزد خدا عادلانه‌تر ، و براى شهادت استوارتر ، و براى اینکه دچار شک نشوید [ به احتیاط ] نزدیکتر است ، مگر آنکه داد و ستدى نقدى باشد که آن را میان خود [ دست به دست ] برگزار مىکنید در این صورت ، بر شما گناهى نیست که آن را ننویسید . و [ در هر حال ] هر گاه داد و ستد کردید گواه بگیرید . و هیچ نویسنده و گواهى نباید زیان ببیند ، و اگر چنین کنید ، از نافرمانى شما خواهد بود . و از خدا پروا کنید ، و خدا [ بدین گونه ] به شما آموزش مىدهد ، و خدا به هر چیزى داناست . ( 282 )
وَإِنْ کُنْتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا کَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضًا فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَکْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ یَکْتُمْهَا فَإِنَّهُ آَثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ ( 283 )
و اگر در سفر بودید و نویسنده‌اى نیافتید وثیقه‌اى بگیرید و اگر برخى از شما برخى دیگر را امین دانست ، پس آن کس که امین شمرده شده ، باید سپردهء وى را بازپس دهد و باید از خداوند که پروردگار اوست ، پروا کند . و شهادت را کتمان مکنید ، و هر که آن را کتمان کند قلبش گناهکار است ، و خداوند به آنچه انجام مىدهید داناست . ( 283 )
لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( 284 )
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آنِ خداست . و اگر آنچه در دلهاى خود دارید ، آشکار یا پنهان کنید ، خداوند شما را به آن محاسبه مىکند آن گاه هر که را بخواهد مىبخشد ، و هر که را بخواهد عذاب مىکند ، و خداوند بر هر چیزى تواناست . ( 284 )
آَمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آَمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ ( 285 )
پیامبر [ خدا ] بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ایمان آورده است ، و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و کتابها و فرستادگانش ایمان آورده‌اند [ و گفتند : ] « میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمىگذاریم » و گفتند : « شنیدیم و گردن نهادیم ، پروردگارا ، آمرزش تو را [ خواستاریم ] و فرجام به سوى تو است . » ( 285 )
لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ( 286 )
خداوند هیچ کس را جز به قدر توانایىاش تکلیف نمىکند . آنچه [ از خوبى ] به دست آورده به سود او ، و آنچه [ از بدى ] به دست آورده به زیان اوست . پروردگارا ، اگر فراموش کردیم یا به خطا رفتیم بر ما مگیر ، پروردگارا ، هیچ بار گرانى بر [ دوش ] ما مگذار هم چنان که بر [ دوشِ ] کسانى که پیش از ما بودند نهادى . پروردگارا ، و آنچه تاب آن نداریم بر ما تحمیل مکن و از ما درگذر و ما را ببخشاى و بر ما رحمت آور سرور ما تویى پس ما را بر گروه کافران پیروز کن . ( 286 )